27 juli 1214. Op die dag in onze geschiedenis gaat Vlaanderen nog een keer vechten tegen Frankrijk. De Fransen plaatsen zich in een ordentelijke slagorde, Otto doet dat ook voor wat betreft de geallieerden, netjes verdeeld over twee vleugels met graaf Ferrand die de rechterzijde voor zijn rekening neemt. De graaf van Boulogne voert de linkervleugel aan. Otto zal de mannen centraal commanderen. Bij het signaal om aan te vallen storten beide legers zich in alle hevigheid op elkaar.
De aarde davert, op de gezichten en in de ogen kan men de woede van de soldaten lezen. Het duurt helemaal niet lang voor deze veldslag ontaardt in een regelrechte moordpartij waarbij de ene de andere niet eens herkent, een menselijke slachting met daartussen de lijken van paarden en zielloze mensen. Vooral Philippe-Augustus komt enkele keren in nauwe schoentjes te staan maar hij kan zich telkens redden. De Franse aanval centraal op de Duitsers is bloederig en vreselijk om zien. Het bloed vloeit in zo’n hoeveelheden dat wapens, standaarden, kleren en paarden er wel mee geschilderd lijken.
De soldaten kunnen elkaar niet onderscheiden, alleen de taal helpt. Otto raakt gewond maar vecht verder. De graaf van Saint-Pol probeert ondertussen met tweehonderd dappere krijgslieden om graaf Ferrand aan te randen. Ze worden door de Vlamingen en de Henegouwers danig toegetakeld dat er niet één van hen terugkeert. Onze soldaten vechten als helden. De oorlogsverslaggevers komen aandraven met een lijst van hun namen. Het zal wel van horen zeggen zijn! Ferrand hakt en kerft in op de vijand en rekent af met extra Franse versterkingen. Tot zijn paard dood neervalt en hij te voet verder moet vechten. Wat een vreselijk geval van dierenmishandeling hier.
Al die prachtige paarden zijn het slachtoffer van deze menselijke domheid. Veel tijd om daarover te piekeren krijg ik niet. Daarvoor zit Ferrand te veel in nesten. Die wil volgens de chroniqueurs vechten tot de dood, maar de Fransen omsingelen de graaf en matten hem dermate af tot hij uiteindelijk helemaal afgepeigerd op de grond neerzijgt. De Fransen nemen onze Portugees zo levend gevangen.
Ze binden de ‘Vlaamse’ held als een schurk van het laagste allooi vast en leiden hem weg van het slagveld. Wat een natte droom moet dat niet zijn voor koning Philippe-Augustus? De Franse manschappen schreeuwen het uit van vreugde voor deze onverwachte buit. Otto kijkt verwonderd toe en begrijpt dat verder vechten geen zin heeft, hij neemt de vlucht, gevolgd door de rest. De Fransen winnen de uiterst hardbevochten slag van Bouvines. Op het slagveld liggen de lijken van 36.000 doden. Het aantal gekwetsten tellen is onbegonnen werk. De Fransen nemen nogal wat edelen gevangen. Hun grootste trofee is ontegensprekelijk graaf Ferrand.
Een triomferende Philippe-Augustus beleeft de tijd van zijn leven wanneer hij zijn krijgsgevangene bij zijn blijde intrede aan de Parijzenaars laat zien. Na een kortstondig verblijf laat hij de Portugees in een kooi rondleiden door de Parijse straten, een gênante bedoening waar de grote man van Vlaanderen het onderwerp is van spot. Na deze blamage verdwijnt hij in een kerker onder het Louvre. Met alle respect voor de Vlaamse geschiedenis, maar dit heeft Ferrand van Portugal volledig aan zichzelf te danken.
Resistent tegen haar vrouwelijke charme
Dat koning Philippe-Augustus voornamelijk de kerk in het midden houdt zien we in de afloop van de slag. Als er al een moment is om Vlaanderen nu definitief onder zijn persoonlijke hoede te brengen dan zou het nu wel moeten zijn. Een militaire afrekening blijft evenwel achterwege. De Engelse koning haast zich in elke geval om een vredesverdrag te sluiten met de Fransen en ook Vlaanderen zal onderdeel uitmaken van de deal. Gravin Johanna is nu de ware erfgename van ons land. Ze zal die taak moeten uitvoeren zonder de kwalijke invloed van haar man. De gravin zal nog verscheidene pogingen ondernemen om hem vrij te krijgen en persoonlijke risico’s lopen om eveneens in een kerker te belanden. Philippe-Augustus laat zich niet vermurwen en toont zich resistent tegen haar vrouwelijke charme, haar tranen en smeedbeden. Ferrand zal twaalf jaar netjes gevangen blijven. De Vlamingen liggen in de touwen. Na de nederlaag in Bouvines strijkt nog meer onheil neer over Vlaanderen.
In datzelfde jaar 1214 woedt er een gruwelijke pest binnen Brugge. Tot overmaat van ramp breekt de zeedijk door zodat heel het gebied tot vier mijlen rondom de stad onder water staat. Toch is het niet allemaal kommer en kwel. In datzelfde jaar vangen de Bruggelingen aan met de bouw van hun water- of lakenhalle. Ze volgen daarmee het voorbeeld van Ieper die er al veertien jaar geleden mee begonnen is. De nieuwe halle zal de hele oostelijke kant van de grote markt inpalmen. Het gebouw komt er boven de oudste vestingen van Brugge en zal dienen voor het laden en lossen van de schepen. De halle beschikt over vijftien ruime naast elkaar geplaatste gewelven (arcaden) die zich boven het wateroppervlakte bevinden.
In tijden wanneer de nijverheid slabakt worden de bovenzijde ingericht tot woonsten voor de schippers. Aan de kant van de Philipstokstraat beschikt de lakenhalle over een grote hoge poort met een langzaam omhoog lopende weg zodat paarden en wagens tot bovenop de eerste zoldering kunnen rijden. Dat vergemakkelijkt in elk geval het lossen het laden van de koopmansgoederen. In 1215 ontstaat er weer zo’n geweldig brand waardoor er in de hele binnenstad maar veertig huizen ongeschonden blijven.
–
Uit deel 9 van ‘De Kronieken van de Westhoek’ – Het Oud Verhaal van Vlaanderen –
