Emiel Christiaen en Lescouwier (Bikschote?), twee onverpoosde zoekers, brachten in deze werkwijze een hele ommekeer door het vervaardigen van de microfoon (telefoon met kast, voorzien van een trechter waardoor men spreekt).
De eerste telefoon met microfoon te Passendale
Onderstaande gegevens heb ik rond de jaren 1924 opgetekend, naar de gegevens van Eward Billiet, chauffeur bij Emiel Christiaen. In hoeverre ze echt zijn heb ik niet kunnen achterhalen, maar na het lezen van het artikel, verschenen in ‘Zoek het eens op’ op bladzijde 310, kan men vaststellen dat de juistheid ver te zoeken is.
Eerst eens dat fameuze artikel – bladzijde 310.
Reeds tegen het einde van de 18de eeuw had Hocke, een Engelsman getracht geluiden langs een gespannen draad over te brengen. Bijna een eeuw later was het de Amerikaan Page, en daarna Philippe Reiss gelukt om een elektrische telefoon te construeren die op hetzelfde principe berustte als onze huidige telefoon. Tot de huidige ontdekkers moet gerekend worden de Italiaan Antonio Mencei. Hij werd geboren in 1808 te Florence. Op 20-12-1871 presenteerde hij zijn uitvinding in de vorm van tekeningen met een beschrijving aan het patentbureau in de Verenigde Staten waarbij hij zich het recht voorhield naderhand een definitief octrooi aan te vragen.
Helaas ontbraken hem daartoe de middelen en zo verliepen deze vijf jaren. Zo werden op 14-2-1874 twee uur na elkaar twee octrooien ingediend voor de uitvinding van de telefoon. Maar geen van beide was afkomstig van Mencei. Het waren inzendingen van Graham Bell en van Eliska Gray. Zij kregen het patent. Hoe dat geval nu in elkaar zat, is tot op heden een raadsel. Hebben Bell en Gray door een indiscretie van het patentbureau kennis kunnen nemen van Mencei’s ontwerp, of zijn ze gelijktijdig met Mencei op het geniaal idee gekomen van de telefoon?
Dit laatste is het meest waarschijnlijk. Hebben Edison en Charles Cros evenzo tegelijkertijd en volkomen onafhankelijk van elkaar de fonograaf niet uitgevonden? Hoe dan ook; Mencei stond voor het feit dat de vruchten van zoveel jaren van inspanningen en verwachtingen hem ontglipten. Er bleef voor hem niets anders over om zich te wenden tot de justitie. Het werd een proces dat lang zou aanslepen en ondertussen stichtte de Bell-Company dat op enkele jaren tijd de machtigste handelsonderneming van Amerika werd. Toen later een groep Italianen voor de rechtbank verschenen om voor de rechten van Mencei op te komen, was het dossier verdwenen. Terwijl daarnaar gezocht werd, zette de Bell-Company een tegenaanval op het getouw.
Langs een omweg is herdoor eindelijk aan de uitvinder recht geschied, want in 1886, drie jaar voor zijn door, erkende het Hoog Gerechtshof de prioriteit aan Mencei, en veroordeelde het de Bell-Company tot het uitbetalen van een jaargeld. Om hun grote landgenoot te eren, boden de Italianen uit Amerika hem een kleine woning aan waar Mencei zijn laatste levensjaren sleet. Hij overleed te Clifton op 18 oktober 1889, omringd door de zorgen van zijn toegewijde vrienden.
Er bestond wel een middel om seinen door te zenden, maar het schonk geen voldoening. Emiel Christiaen en Lescouwier (Bikschote?), twee onverpoosde zoekers, brachten in deze werkwijze een hele ommekeer door het vervaardigen van de microfoon (telefoon met kast, voorzien van een trechter waardoor men spreekt). Het was Aloïs Honraedt uit de Molenstraat die hier de eerste toestellen vervaardigde naar de plannen van E. Christiaen en Lescouwier. De kasten werden gemaakt door timmerman Louis Germonprez.
De eerste proef werd genomen tussen het huis van de heer Christiaen en dit van zijn bediende Jules Vantournout, gelegen in de Molenstraat, afstand 150 meter. De twee toestellen waren onderling verbonden door een leiding met isolatoren vastgemaakt aan de huizen. Het resultaat was verbluffend. Bovengenoemde personen dienden een aanvraag in om een proefneming te mogen doen tussen de stations Moorslede-Passendale en Beselare, met het inzicht als het resultaat overtuigd zou zijn, de instelling te mogen doen in alle stations van België. Het resultaat was opnieuw overbluffend. Men vertelde hier dat de staat het brevet zou afkopen indien de proef Brussel-Parijs evengoed zou lukken. De uitslag was alweer positief. De aankoop was nu maar een kwestie van formaliteiten en …. prijs.
De heer Christiaen, een geslepen zakenman, stelde de prijs zeer hoog ..en de afhandeling werd op de lange baan geschoven. Veel maanden later kwam een maatschappij met een gelijkaardig systeem voor de dag, maar met enkele aangebrachte verbeteringen. Dit brevet werd aangekocht. Kwatongen, die hebben altijd al bestaan en zullen altijd bestaan, hebben altijd beweerd dat het de plannen waren van Christiaen en Lescouwier, die ter nazicht opgestuurd, gewijzigd waren.
Is dit alles fantasie, bluf, legende of echt? Ik weet het niet. Dit alles werd me meegedeeld door E. Billiet. Het waren in elk geval koppen waarin hersenen staken.
–
Gabriel Versavel Passendale
