Dirk van den Elzas heeft de eed van trouw gezworen aan zijn volk. Hij legt zich met ijver toe op zijn taak. Tijdens zijn leven krijgen heel wat parochies of steden hun eigen charters of eigen gemeenterechtgeving toegewezen. In 1134 sterft zijn vrouw Margaretha en hertrouwt hij met Sybilla, de dochter van Fulco van Anjou die op dit moment aangesteld is als koning van Jeruzalem.
Zijn nieuwe schoonvader zit in de problemen met barbaren en Egyptenaars die zijn stad belegeren en vraagt hulp aan Dirk. De deugdzame graaf besluit in te gaan op de vraag van de koning van Jeruzalem. Hij roept een staatsvergadering samen te Ieper op 19 februari 1138. Hij bevestigt er nogmaals de door Boudewijn de 7e opgestelde landsvrede en stelt zijn echtgenote Sybilla aan als bestuurder van Vlaanderen. Hij reist naar Syrië.
Het wordt een succesverhaal daar in het heilig land. Dirk van den Elzas verslaat de barbaren en hij slaagt er stormenderhand in de zeehaven van Ascalon, een Egyptisch bolwerk, te veroveren. Tijdens zijn afwezigheid blijft het relatief kalm en rustig in Vlaanderen. Alleen in de Westhoek zijn er onlusten ontstaan, meer bepaald in Veurne Amacht. Maar die onlusten worden bij de terugkeer van de graaf al snel in de kiem gesmoord.
In 1147 willen de Sarazijnen Syrië opnieuw overmeesteren en opnieuw wordt Dirk van den Elzas naar het heilig land geroepen. Ondanks de inname van Damascus en een grandioze overwinning aan de Jordaanrivier blijkt de situatie er verre van gezond. Er bestaat heel wat onenigheid tussen de christenen zelf die dan nog op hun beurt verraden worden door de Grieken. Terwijl veel kruisvaarders moedeloos terugkeren, blijft Dirk van den Elzas – tegen beter weten in – zijn schoonvader ondersteunen.
In zijn thuisland krijgt zijn vrouw Sybilla af te rekenen met een inval van de troepen van Boudewijn van Henegouwen. Ze kan die aanval echter afslaan en dwingt hen tot de terugtocht. In 1150 sterft Falco, koning van Jeruzalem en wordt zijn zoon Boudewijn III (de broer van Sybilla) de nieuwe koning. Dirk van den Elzas komt terug naar zijn vaderland.
De dankbaarheid van zijn schoonbroer en de patriarch van Jeruzalem is groot! Ze schenken hem een onwaarschijnlijke schat: een deel van het heilig bloed dat ooit toebehoorde aan Jezus Christus en in een kristallen beker bewaard werd in de heilige plaatsen van Jeruzalem. De kroniekschrijvers hebben het bijzonder moeilijk om de triomfantelijke intocht van graaf Dirk en zijn kostbare relikwie in Brugge te omschrijven. De geestelijkheid omgeven door massa’s van mensen gaan de graaf tot ver buiten de poorten tegemoet. De harten smelten van blijdschap, de knieën buigen van eerbied en respect. De tranen springen uit de ogen. De lucht is zwanger van de lofzangen als de praalstoet zich uiteindelijk op 7 april 1150 aanbiedt bij het kasteel van de graaf.
Enkele jaren later is het weer van dat. Boudewijn III wordt opnieuw belegerd door een leger van ontketende Sarazijnen. Hij vraagt om hulp bij zijn schoonbroer, onze graaf. Dirk van den Elzas stelt deze keer zijn zoon Filips aan tot nieuwe bestuurder van Vlaanderen. In 1157 vertrekken Dirk en Sybilla samen met hun leger naar het verre oosten. Na hun terugkeer in 1159 volgt een zelfde scenario in 1163. Ondertussen bestuurt Filips van den Elzas het Vlaamse gewest, kent hij nieuwe voorrechten toe aan de gemeenten en steden en zorgt hij voor de veiligheid.
Als Dirk van den Elzas terugkeert van zijn vierde kruistocht verneemt hij het overlijden van zijn vrouw Sybilla in een Syrisch klooster. Dirk trekt zich bedroefd terug in het klooster van Waasten (toen Watene). Hij sterft uiteindelijk op 69-jarige leeftijd in Grevelingen op 17 januari 1169. Hij wordt in Waasten begraven.
Filips van den Elzas (1169). Filips, nu definitief graaf van Vlaanderen, zet zijn bestuur verder. Hij zorgt er voor dat de economische activiteit floreert door nodeloze belastingen te schrappen. Hij kan het regelen dat de Vlaamse handelaars hun goederen kunnen slijten op de Duitse markten van Aken en Duisburg. Tijdens zijn bewind krijgen Orchies, Damme, Biervliet en Duinkerke hun gemeentelijke infrastructuur. Gent, Brugge, Ieper, Oudenaarde, Geraardsbergen,.. hun stadsrechten (gemeentecharters met eigen wetgeving) toegekend.
Als Filips trouwt met Elisabeth, de dochter van de koning van Frankrijk, wordt Vlaanderen uitgebreid met de streken van Vermandois, Valois en Amiens. Maar opnieuw komt de roep om een militaire ingreep te gaan verrichten in Palestina. Het duurt even voor Filips definitief besluit om in te gaan op die vraag, maar uiteindelijk reist hij voor een eerste keer af in Augustus 1177. Verscheidene geschiedsschrijvers beweren dat hij al na één jaar terugkeert naar Vlaanderen. Volgens die schrijvers zou Filips van den Elzas daar ter plekke een bende Sarazijnen hebben aangevallen, daarbij hun vlag, een zwarte leeuw op een gouden achtergrond, veroverd hebben. Filips zou diezelfde leeuw definitief als zijn wapenschild introduceren.
Na de dood van zijn echtgenote Elisabeth hertrouwt onze graaf met de dochter van de koning van Portugal. Haar naam: Mathilde. In 1190 vertrekt hij voor een tweede keer op kruistocht. Bij de inname van de stad Ptolomaïs sterft Filips op 1 juli 1190 aan de pest. Hij wordt aanvankelijk begraven in de kapel van de heilige Nicolaus maar zijn lichaam wordt uiteindelijk – in opdracht van Mathilde – gerepatriëerd en begraven in het Franse Clervaux.
De opvolging van de graaf zorgt voor problemen. Zijn oudste broer Boudewijn is al vroeg gestorven en zijn broer Pieter werd eerder omgebracht door vergifitging. Uiteindelijk zal zijn zuster Margaretha tot opvolgster van het grafelijk bestuur aangesteld worden. Graaf Filips van den Elzas gaat de geschiedenis in als één van onze beste graven.
Dit is een fragment uit Boek 2 van De Kronieken van de Westhoek
