Clotarius I, de zoon van Clovis, laat rond het jaar 558 in Ieper een abdij laat bouwen die opgedragen wordt aan de heilige Maarten van Tours die overleed in 397 en die daardoor de volgende eeuwen geniet van een grote populariteit bij de predikers. Het bouwwerk vervangt de kleine kapel die er werd gebouwd door Chrysolius.
De vervanging van de Wervikse tempel van Mars door een kerkje om Maarten van Tours te vereren moet in dezelfde periode hebben plaats gevonden. Het moet vermoedelijk op het einde van de 5de eeuw geweest zijn. Mijn aanvoelen is niet zo verkeerd. Historicus Blieck schrijft: ‘ce fut sous Clovis, roi des Francs (+511) que furent créés les évêches de Tournai, Cambrai et Arras avec circonscription déterminée. Ce fut probablement en ces temps que le temple du dieu Mars à Wervicq, fut affecté au culte catholique.’ Ik vervolg nog even in het Nederlands: ‘De apostels van het nieuw geloof stichten zo veel mogelijk nieuwe kerken te lande. In Wervik veranderen ze de naam van ‘Mars’ in die van ‘Maert’ en ze maken er meteen de Sint-Maartenskerk van.
Wat een ingenieus idee om over te schakelen op een nieuwe God en de naam van de foute god te veranderen in die van een heilige. Op die manier kunnen ze de heidenen natuurlijk een stuk gemakkelijker overtuigen.’ René Defrancq is het er niet mee eens: ‘de missionering is te Wervik niet zo vroeg van wal kunnen steken!’ Het christendom heeft in die dagen nog niet echt vat op de Franken. Ik kijk er van op. Ach neen? Weet hij dan niet dat Clovis, de eerste echte heerser over Frankenland, zich te Reims heeft laten dopen tot christen? De geschiedenisboeken halen het jaar 496 aan als datum voor deze belangrijke gebeurtenis. Het volgende decennium hebben de priesters en de geestelijken hun handen vol met het dopen van duizenden medestanders en krijgers van Clovis.
De hele administratie van de Franken heeft nog voor het jaar 507 het oude heidendom afgezworen. Ik zie geen redenen waarom die nieuwe kerk van Wervik er niet in diezelfde periode zou zijn gekomen. De bouw van de nieuwe kerk rond 500 bewijst alvast één zaak: voor twee man en een paardenkop zal niemand de moeite doen om een bidplaats op te trekken. In het post-Romeins tijdperk van Viroviacum moet zich hier nog altijd een substantiële leefgemeenschap bevinden.
Wervik is dus niet opgehouden met bestaan na het vertrek van de Romeinen. Wat betreft de wijziging van ‘Mars’ in ‘Maert’ ben ik niet helemaal overtuigd. De oorspronkelijke naam van ‘Maarten’ van Tours is wel afgeleid van die van Mars, maar die transformatie is al honderden jaren geleden gebeurd. Het is natuurlijk wel mogelijk dat de lokale priesters daarvan op de hoogte zijn en die lijn op gepaste tijd gewoon doortrekken voor wat betreft de nieuwe Wervikse kerk.
De katholieke kerk is er trouwens van bij het begin als de kippen bij om heidense rituelen ongegeneerd en gratuit over te nemen. Zo is ons kerstfeest op 25 december, de geboortedatum van Jezus, een heidense feestdag bij uitstek: Yule, de winterzonnewende. O.L.V.-Lichtmis was vroeger bij de heidenen: ‘Imbolc’.
Pasen was: ‘Ostara’. Allerheiligen en Allerzielen werden ‘Samain’ genoemd.
Dit is een fragment uit Boek 5 van De Kronieken van de Westhoek
