Anno 810. Dit jaer heeft eene vreeselyke koeypest door geheel ons land gewoed; en uyt vier eclipsen te weten twee aen de zonne op 5 july, en 30 november en twee aen de maene op 20 juny en 14 december, vreesde het volk ’t welk van de natuerlyke oorzaek dezer hemelteekens nog onkundig was; dat’er nog meerdere rampen zouden gevolgd hebben.
Anno 820. Dit jaer was zeer vogtig en ongezond door de geduerige regens, de welke de aerd-vrugten gansch bedierven, en de velden in den herfst door d’ overstroomende beken en rivieren onbruykbaer zynde tot het zaeyen, is ’t zelve tot de volgende lente moeten uytgesteld worden, waer uyt eene groote dierte, veel ziekten en sterfte onder de menschen en vee ontstaen is.
Een erger kwaed heeft dan ook zyn aenvang genomen, want de Noortmannen zyn met derthien roofschepen op de Vlaemsche kusten geland. De schaede die zy voor dit mael gedaen hebben, was gering, alzoo zy maer weynige boerenhutten konden in brand steken en eenig vee weg-nemen, mits zy haest door de daer ontrent wezende krygsbezettingen genoodzaekt wierden de vlugt na hunne schepen te nemenen weder in zee te steken, maer misschien de vruchtbaerheyd van ons land genoegzaem bespied hebbende, heeft die in hunne natien den lust verwekt om met meerder magt in ’t zelve weder te keeren.
Anno 821. Dit jaer is bekend door eenen fellen winter, wanneer ’tzoo fel heeft gevrozen dat den Rhyn, de Schelde en andere breede rivieren geduerende dertig dagen met zoo dik ys bedekt waeren, dat’er menschen met peirden en gelaeden wagens overtrokken. Daer naer ’t ys met den dooy brekende; heeft op verscheyde plaetsen groote schaede veroorzaekt.
Anno 823. Geduerende byna heel dit jaer, wierd dit land en Vrankryk door menigvuldige rampen geplaegd, te weten door aerdbevinge en onweders, de welke menschen, beesten, huyzen en geheele dorpen vernielde, ook door swaere haegel-vlaegen, die de veldvrugten pletterden, waer door groote schaersheyd veroorzaekt wierd, uyt welke groote ziekten ontstonden, die veel volk weg-sleepten. Den zomer was zeer droog, waer naer volgde eenen harden winter, durende met veel sneeuw van 20 october tot 5 mey.
Anno 847. Dit jaer, op 17 september, heeft het dusdanig beginnen te vriezen, dat men aengeteekend vind, dat het ys in 24 uren tyds ontrent twee voeten dik wierd. ’s Anderendags ontrent den avond wierd de logt overdekt en in den nagt sneeuwde het zoo sterk, dat den sneeuw een half mans lengde dik lag, ’t gonne zes dagen duerde, waer op eenen schielyken dooy volgde.
Anno 854. Voelde men eene aerdbeving, die vyf dagen en nagten met tusschenpoozen duerde en veel gebouwen nederwierp. Ontrent deze jaeren wierden tot Cortryk gemunt een soort van geldspetien, bekend onder den naem van zilvere deniers, waer van er nog zommige in de munt-kabinetten bewaerd worden, zy hebben langs d’een zyde het letter teekend van den koning Carel, en rond ’t zelve GRATIA DEI REX, op de agterkant is ‘er een kruys, rond ’t welk den naem van onze stad CURTRIACO staet, tot teekend dat de zelve aldaer geslaegen zyn, hunne weerde zoude tegenwoordig wezen, ontrent zes fransche stuyvers en half, ofte een plaquet van ons geld.
Anno 859. Na dat de winters geduerende eenige jaeren zoo zagt waeren geweest, dat men geen ys gezien hadde, kwam dezen nu te voorschyn met eenen zeer fellen vorst en bytende koude.
Anno 864. Den koning bevestigde Boudewyn in de bestieringe van zyne landen, en gaf hem de zelve als een erfagtig graefschap, leenroerig van de Fransche kroone, vermeerderende deszelfs uytgestrektheyd met alle ’t gonne gelegen tusschen de rivieren de Somme, de Maese, de Schelde en de zee, waer door dit alles, by zommige schryvers, den naem van Vlaenderen bekwam. Ten zelven jaere gevoelde men eenen harden winter en langduerige koude, waer uyt eenen scherpen hongersnood volgde.
Anno 874. Den winter was lang en zeer streng, met zoo menigvuldigen sneeuw, dat men noyt diergelyks gezien had. Van den 1 november tot half maerte wierd alles door den vorst en den sneeuw bedorven, zelfs veel menschen vervrozen. Den zomer volgde daer op met eenen brandende hitte en geduerige droogte, zoo dat de zaey-vrugten en gras ganschelyk bedierven, en zeer weynig graenen en hooy konde opgebragt worden; te meer om dat in Vlaenderen en ’t nabuerig Vrankryk ’t meerendeel der weynige groente, die door de zonne niet verzengd was, opgeëten wierd door een menigte springhanen van eenen buyten gewoone groote.
Dit gedierte dweers door ’t land de zeekusten genaederd zynde, wierd door eenen straffen zuyd-wind zeewaerts ingedreven en versmoord; maer den vloed de doode rompen weder op ’t strange smytende, die aldaer door d’hitte der zonne verrot wierden, heeft dit de logt dusdaenig bedorven, dat daer uyt eene ziekte ontstaan is, de welke tot verre landen is doorgedrongen en, gevoegd met den hongersnood, veele menschen heeft weggesleept.
Anno 879. Onzen jongen koning, Lodewyk den stamelaer, maer korten tyd den troon bezeten hebbende, stierf (ook niet zonder vermoeden van vergift) den 10 April te Compiegne. En ’t schynd dat wy ook ontrent dien tyd ook verloren hebben den graeve Boudewyn den yzeren, den welke begraeven wierd te Sithin (nu St. Omaers) in d’Abdye van St. Bertin. Boudewyn de Kale, volgde zynen vader op in ’t graefschap van Vlaenderen, maer ontrent 18 jaeren oude zynde, zoo dat hy door zyne jongheyd niet bekwaem was, om zyne landen wel te verdedigen tegen de Noordmannen, de welke deze met eene groote magt kwaemen aenranden.
Twee magtige legers van Noordmannen deden dan in den zomer eene landinge op twee plaetzen onzer kusten, te weten aen de Gendsche haeve en aen den mond der riviere de Somme. Terouaenen, d’hoofdstad der Morinnen, wierd door hun verbrand, ’t Menapische, waer onder zig Cortryk bevond, wierd verwoest, als ook ’t Brabandsche.
In de maend november naemen deze barbaeren hun winter-kwartier in, en rond d’Abdye van St. Baefs tot Gend, welke stad alsdan de Brabandsche grensplaets langs deze zyde was. In de lente van ’t volgende jaer, trokken die Noordmannen van Gend op Doornyk, ’t gonne zy, zoo ’t schynt, dan vrugteloos aengetast hebben, dog alle de abdyen, ontrent de Schelde gelegen, hebben zy beroofd en verbrand. Zy breydden hunne verwoestingen uyt door het Koolbranders-woud tot aen de riviere de Sambre; maer wierden door de Koning van Saxen aldaer gestut, en bij Thuin een volkomen nederlaeg toegebragt.
’t Overschot van die barbaeren, door geval, uyt dien slag ontsnapt, op Vlaenderen te rug wykende, ontmoette onder weg twee kleene Fransche legerbenden, de welke door hun verslaegen worden. Naer dat zy de Menapiërs en de Sueven, die hier omstreeks woonden, gansch uytgeroeyd hadden, versterkten zy wederom Cortryk, alwaer zy den winter, die dit jaer lang en streng was, doorbragten, ondertusschen geduerende uytloopen doende, en verwoestende Haerelbeke, Deynze, Wervick, Comene, Waesten, etc.
Anno 881. De lente met een droog weder beginnende, verlieten de Noordmannen hunne legerplaetse te Cortryk, en ernaemen hunne verwoestingen. Een steert-sterre, de welke ontrent dezen tyd gezien wierd, boezemde ’t gevlugte volk de vreeze in, van nog langdueriger aenstaende rampen, en inderdaet, de Noordmannen, na de verwoestinge van Doornyk, trokken op Ypre, ’t gonne alsdan nog maer een kasteel was, ’t welk in den winter, door de aldaer rond liggende bosschen en morasschen, niet konde genaedert worden, en nu ook met de kerke van St. Maertens en omliggende woonsteden verbrand wierd.
Van daer wendden zig die Barbaren langs Meessen en Poperinghe na Vuerne, dat nog maer onlangs door wylent den graeve Boudewyn den Yseren met vestingen versterkt, en door de Graevinne Judith met d’Abdye van den H. Nicolaus verciert was, alle welke plaetsen ook ’t vuer en ’t sweerd beproefden, zoo als Steenvoorde, Belle, Cassel en andere steden en plaetsen, langs waer die woedene benden optrokken om Atrecht en Cameryk te gaan overmeesteren.
Anno 903. Den graeve Boudewyn laet Brugge bemueren, als ook Ypre, St. Omaers en eenige andere steden. Terwylen dat onze landen zoo verdorven hadden gelegen, de inwoonders gedood of verjaegt, de abdyen met hun schriften en boeken verbrand waeren, zoo is daer eenen diepe onwetendheyd uytgesproten, en de geschiedenissen dezer en van de voorige eeuwen ten meerderen deelen verduystert; den godsdienst en kerkelyke regeltugt waeren ook zeer verflauwt en veronagtzaemt.
Anno 913. Dit jaer is’er een geweest eenen kouden en langen winter, waer door het graen vervroos, maer wierd door eenen schoonen zomer gevolgd. Anno 921 Veele menschen en gebouwen wierden door den blixem geslaegen, en eene groote droogte heerschte geduerende de maenden july, augustus en september.
Anno 927. Naer verscheyde vuerige logt-verschynsels, hebben zwaere ziekten, vermengelt met hoest en kortsen, veel menschen weggesleept. ’t Volgende jaer, had men eenen zeer harden winter, waer door veel menschen versteven zyn, en die door ’t vervriezen der veld vrugten, eenen grooten hongers nood veroorzaekte.
Anno 988. ’t Eerste jaer der bestiering van Rosala over haeren zoon Boudewyn, was’er eene zeer groote overstroominge der rivieren; daer naer volgde eenen brandenden zomer, waer uyt eenen hongers nood en zwaere ziekten sprooten, die veele menschen weggesleept hebben. ’t Volgende jaer was den lente tyd zoo droog, dat het gezaeyde verstierf. Daer naer hebben overvloedige regens en sneeuw in den herft, andermael het zaeyen belet, dus dat daer uyt wederom gebrek van levens-middelen, en de dood van vele menschen veroorzaekt is.
Anno 991. Was ook zeer onvrugtbaer door het koud en nat weder. Het volgend jaer had men eenen fellen winter, die maer laet begonst, te weten op den 17 April, dog duerde tot ontrent Sinxen. Deze zomer was dan zeer heet en droog, gevolgt door eene ziekte onder het rund-vee.
Anno 994. Op den 14 october, begon het zeer sterk te vriezen, en op 14 mey waeren de wateren nog met ys bedekt; waer op andermael eenen brandenden zomer volgde, verzeld met groote dierte en ziekten.
Anno 999. Eene zeer zwaere aerdbevinge, eene steert-sterre die lange zigtbaer bleef, en een vuerig verschynsel, ’t gonne op den 23 december ontrent 9 uren ’s avonds als eenen grooten fakkel met een helder ligt uyt de logt scheen te vallen, boezemde aen ’t volk veel vreeze in, te meer, om dat zommige al over eenige jaeren voorzeyd hadden, dat de weireld met het begin der elfste eeuwe door ’t vuer moest vergaen.
Dit is een fragment uit Boek 2 van De Kronieken van de Westhoek
