De eerste kerk die ze van in de verte van op zee ontwaren blijkt de […]
Kroniekschrijver Pauwel Heinderyck houdt even halt. ‘Ik mag niet verder gaan zonder eerst de zeldzame […]
En zo kan ik verder met het leven hier in Veurne. Ik laat enkele evenementen […]
De Vlamingen mogen niet langer naar de kerk gaan. De banvloek veroorzaakt meteen grote beroering […]
En nu dwalen we terug naar het Veurne van 1300 waar ze het gelag betalen […]
In 1296 voelt Veurne-Ambacht de politieke malaise aan den lijve als de Fransen de streek aanvallen en alles wat ze onderweg ontmoeten met de grond gelijkmaken.
In het jaar 1189 vindt er in het klooster van Ter Duinen een eigenaardig gebeuren plaats. Een op de dool zijnde en berooide Leopold is naar verluidt een jonge Oostenrijker die na zware problemen zijn land moest verlaten.
Het begon in de herfst van 1578. Op de beroving en openbare verkoping van de inboedel volgde de afbraak en verwijdering van het hout- en metaalwerk van de gebouwen. Met zoveel vlijt dat de onttakeling bijna voltrokken was tegen de winter van 1579.
De geestelijken proberen met harde hand de christelijke regels op te leggen, maar kunnen natuurlijk niet verijdelen dat jeugdige vrouwen en maagden zowat overal gevaar lopen om geschaakt te worden. De keuze van de dames voor de kuisheid en de vrede voor hun God is uiteraard vaak een vlucht naar veiligheid en geborgenheid. Een ooggetuige van de vloed naar de kloosters omschrijft het in het begin van de jaren 1200 als volgt: ‘jonge dochters lopen er met hopen naar toe, weduwen snellen er heen.
De abt Elias van Coxyde (1189-1203) verwierf zo in 1191 het patronaatsrecht van Estchirche, een parochie op Sheppey, een zompig eiland op de monding van de Theems. Het was dus enkel een tiendenrecht, nog geen bezitting: maar de abdij kreeg daardoor wel voet in Engeland. Door aankoop en ontvangen schenkingen weet de Duinenabdij in den loop van de 13de eeuw een ‘Engels domein’ tot stand te brengen.
Waar ligt de aanlegplaats van de Nieuwe Ijde precies? Rond het jaar 1900 zullen archeologen op de restanten stoten van een middeleeuws vissersdorp waar het vol ligt met spellewerkersspelden. De plek ten noorden van Oostduinkerke staat sindsdien bekend als de Spelleplekke. De Spelleplekke bevindt zich aan de rand van een brede zee-inham, de resten van de monding van de oude Ijzer, waar zich rond 1300 het vrij dynamische haventje van de Nieuwe Ijde (Yde) situeert. Nog geen eeuw later zal de geul dichtslibben en zal Nieuwe Ijde letterlijk en figuurlijk onder het zand van de tijd worden begraven.
De nasleep van Groeninge laat sporen na in het bruisende Nieuwpoort. De slag op de Casselberg in 1328 zorgt er voor dat zowat een derde van de huizen het moet stellen zonder mannelijk gezinshoofd. De mensen beleven een periode vol miserie, taksen en zorgen om een dichtslibbende haven. En dan nog de graaf die hun Engelse handelspartners blijft pesten!!
Naadloos en eigenlijk ongewild komen we terecht bij de naam van Veurne. Vier jaar later wel te verstaan. Zo lang is het geleden dat ik me onderdompelde in het eerste deel van zijn oude jaarboeken. Hoewel Veurne natuurlijk ook vrouwelijk kan zijn. Maar dit heeft nu niet echt belang. Enkele weken geleden, eind 2013, kreeg ik een mail van een geschiedenisfanaat die zich afvroeg of ik enig idee had waar de naam ‘Veurne’ vandaan kwam. Nee. Eigenlijk niet. En dat ergert me meer dan ik kan vermoeden. Veurne verdorie. Waar kom jij vandaan?
Met al die willekeur en die afpersmentaliteit is het niet moeilijk dat de moraliteit terugloopt in Ieper. De ‘God ziet u’ bordjes bestaan nog niet en de priesters hebben wel andere interesses dan de geestelijke integriteit van hun onderdanen. Er is amper sprake van nieuwe acquisities tijdens het bewind van abt Pierre. Het zijn blijkbaar moeilijke tijden voor het klooster. De Rubrum registers maken melding van een aankoop in januari 1247. Walter, de abt van Grimbergen, verkoopt aan de Ieperse proosdij alle eigendommen die zijn abdij bezit binnen de stadsmuren van Ieper. Het betreft opbrengsten van meer dan 9 pond afkomstig van verscheidene huizen in de stad en blijkbaar ook deels op de lakenhalle.
Het wordt een hard en bloedig gevecht daar op de markt van Veurne. Hoe het zal aflopen lijkt even minder duidelijk, maar diegenen die Ysengrim hebben gevolgd worden tenslotte overmand. Velen sneuvelen. De rest neemt lafhartig de vlucht en dat terwijl hun leider in groot gevaar verkeert. Ysengrim blijft zich dapper verweren maar de overmacht is te groot en hij valt dodelijk gewond neer op de grond. De overwinning is binnen voor de heer van Wulveringem die zich onmiddellijk naar de gevangenis van de burcht begeeft en er Ryckaert of Rijckewaert Blauvoet en de andere gevangenen vrijlaat.
Kijk eens naar Ieper op vandaag. Waar is het water nu? Aan de noordoostkant zien we het kanaal en de Ieperlee, aan de zuidwestkant de ‘Verdronken Weiden’. De komst van het water in 260-270 was een (afgezwakte) herhaling van wat er zich al had afgespeeld 1000 à 1500 jaar voordien. Het water 5 à 10 meter hoger. Beeld u dat eens in? Alleen de heuvel, de prairie van Ieper, bleef gespaard van het rijzende water. En er waren twee havengemeenschappen. Briel (Breuil) en de omgeving van het Zaelhof en de Zuudstrate (de latere Rijselstraat), niet toevallig nog steeds met elkaar verbonden met de ondergrondse Ieperlee. Zeker al in 270, kijk maar naar de ‘ille’ namen waar we het al uitgebreid over hebben gehad. Hier leefden beslist al mensen 1000 jaar voor het begin van onze nieuwe tijdsrekening.
De Vlaamse mensen zijn chagrijnig en mistevreden geworden. In onze tijden van crisis, steekt elke vorm van decadentie de mensen de ogen uit, en in die tijd is het niet anders. ‘De edelen moet niet denken dat ze beter zijn en meer mogen dan het gewoon volk’. Hun versterkte kastelen werken in als rode lappen op een stier. ‘Ten oorlog aan de kastelen, vrede aan de gewone huisjes’. Bendes van woedende mensen trekken er op uit en veranderen versterkte woningen, kastelen en hofsteden (maisons de plaisance) in bloedbaden.
Drieduizend honderdvijfentachtig (3.185) mensen uit de Westhoek die gedood worden in een tijdstip van amper enkele uren tijd. Nooit of te nooit zal een oorlog in onze regio op zulke korte tijd zoveel van onze mensen uit het leven wegrukken. Ook de grote wereldoorlogen die pas binnen pakweg 600 jaar zullen plaatsvinden, zullen gelukkig geen zulke dramatische verliezen van eigen mensen veroorzaken. Wie zijn ze, die 3185 Westhoekers?
Uit deel 3 van ‘De Kronieken van de Westhoek’
Menigmaal reeds heeft men ons de vraag gesteld hoe het komt dat er niets meer […]
Pater Odiel Desideratus Slembrouck Enkele jaren geleden, bij het schrijven over de geschiedenis van Diksmuide, […]
De Dampierres zijn definitief door de mand gevallen Hoe kan je de toestand in Vlaanderen […]