Op 20 augustus 1304. De stank van de rottende kadavers op de Pevelenberg is niet meer te harden. De Vlaamse en Franse legers hebben elkaar in evenwicht gehouden. De oorlog is niet voorbij! Op 23 augustus rukken de Fransen plunderend en moordend op naar Rijsel. De Vlamingen hebben zich onbegrijpelijk genoeg teruggetrokken uit de regio ten zuiden van Rijsel in afwachting van de vorming van een nieuw leger te Kortrijk. De Fransen ontmoeten dan ook geen weerstand. Pas op 21 september meldt het nieuwe (indrukwekkende) Vlaamse leger zich aan in de regio van Rijsel. Zo kunnen ze beginnen aan een wekenlange belegering van de Vlaamse stad. Ondertussen starten er onderhandelingen om na te gaan of de partijen tot een vergelijk kunnen komen. De druk op de Vlamingen groeit. De Franse koning zwaait met een mogelijke heraanstelling van de Dampierres als grafelijke leenheren van Vlaanderen.
Het is een belofte die de Vlamingen doet twijfelen. Het Vlaamse leger dat te Marquette, op ongeveer vijf kilometer van Rijsel, in gevechtsorde opgesteld staat, is zeker de evenknie van het Franse leger. Maar de belofte van Filips om de graven in eer te herstellen weegt op elke mogelijke beslissing aan Vlaamse kant. Ondertussen zijn de eerste schermutselingen tussen de Fransen en de Vlamingen ter hoogte van Marquette van start gegaan.
Beide partijen slagen er echter in om op 23 september in de abdij van Marquette tot een vergelijk te komen dat een einde maakt aan de oorlog. Er komt een voorlopige wapenstilstand van onbepaalde duur die wel dient bevestigd door een definitief akkoord (dat van Athis-sur-Orge nabij Parijs). Targetdatum: 6 januari 1305.
Alle gevangenen worden vrijgelaten, de Leliaards mogen terugkeren naar Vlaanderen en dienen vergoed te worden voor hun aangeslagen goederen. De Vlamingen beloven binnen de vier jaar een oorlogsschadevergoeding te betalen van niet meer dan 800.000 zilveren ponden. Belangrijk is dat Vlaanderen de onschendbaarheid van zijn grondgebied krijgt en dat de vroegere vrijheden behouden blijven.
De steden van Vlaanderen worden in hun toestand van voor de oorlog hersteld. De Dampierres worden opnieuw ingesteld als grafelijke macht. De Franse koning zal Robrecht van Bethune, Gwijde van Dampierre, Willem van Dendermonde en Gwijde van Namen vrijlaten. Robrecht zal opnieuw de graaf van Vlaanderen worden. Het graafschap moet wel de kasselrijen van Rijsel en Douai in onderpand van de te betalen schadevergoeding als onderpand voorzien voor de Franse koning. Het is uiteindelijk de terugkeer van de Dampierres die de onderhandelaars heeft doen zwichten voor de eisen van de Franse monarch.
Eind september trekken de krijgers naar huis. Het is nu kwestie van de voorlopige vrede van Marquette om te zetten in een echte vrede. Het kat-en-muisspel van de Franse koning met zijn Vlaamse leenheer kan weer van vooraf aan beginnen. Op 30 november 1304 zullen de onderhandelingen tussen de partijen zich hervatten in Parijs. In het bolwerk van de slinkse kater. Op 30 november gebeurt er niets. Geen spoor van onderhandelingen. En ook de Dampierres zijn nog steeds niet op vrije voeten. Ondertussen hebben Gent, Brugge en Ieper en de hele grafelijke familie schriftelijk beloofd om het akkoord van Marquette te zullen naleven.
Stamvader Gwijde van Dampierre zal het allemaal niet meer meemaken. Hij overlijdt op 7 maart 1305 op vijfenzeventigjarige leeftijd in het kasteel van Compiègne. Van de Franse koning mag hij begraven worden in het klooster van Flines bij Douai. De plaats waar ook zijn moeder Margaretha van Constantinopel begraven ligt. Gwijde had zelf de voorkeur gegeven aan een begraafplaats in Petegem, maar Filips behoudt uiteindelijk liever de controle over de begraafplaats van de oude graaf.
De illustere graaf van Vlaanderen wordt zonder boe of ba bijgezet in het prachtige marmeren mausoleum van de abdij van Flines dat hij persoonlijk liet bouwen in november 1263 voor zijn eerste vrouw Mathilde van Bethune. Geen dienst, geen aanwezigen, geen familie die hem ten grave dragen. De Vlamingen riskeren het niet langer om zich op Frans grondgebied te begeven. Naast hem rusten de overblijfselen van Blanche van Anjou (de eerste vrouw van Robrecht van Bethune), zijn eigen moeder Margaretha van Constantinopel en twee van zijn kinderen Jan en Johanna. Ook zijn jongste zuster Maria van Dampierre ligt begraven in Flines. Het grafmonument zal vijfhonderd jaar lang de stille souvenir blijven aan die illustere telgen van de Dampierre dynastie tot het ergens in de 18de eeuw zal vernield worden door (alweer) Franse sansculotten.
Een belangrijk pijnpunt in de onderhandelingen is de Franse eis dat drieduizend Bruggelingen een pelgrimstocht moeten ondernemen, waarvan één derde overzees. Het is een oude eis, een represaillemaatregel tegen de Brugse Metten van 1302. Dat zou betekenen dat zo’n acht percent van de Bruggelingen deze straf zouden moeten ondergaan. De Vlaamse onderhandelaars hebben niet de minste autoriteit om dit op te leggen aan één van de belangrijkste steden van Vlaanderen. Vooral ook omdat de Bruggelingen zich nog steeds overwinnaar wanen van de strijd tegen Frankrijk.
De onderhandelingen over vaste en jaarlijkse boetes verlopen al even stroef. Maar na heel veel vijven en zessen wordt in maart 1305 een principeovereenkomst gesloten. Daarmee kan ook de handel tussen Frankrijk en Vlaanderen weer honderd percent vrij verlopen. Om de principeovereenkomst te willen overzetten in wetteksten wil Filips zich eerst verzekerd zien van de loyauteit van de Vlamingen. Twee Franse gezanten met name Jacques de Saint-Aubert en Hugues de la Celle komen de eed afnemen van de Vlaamse edelen en de steden. In hun zog de Vlaamse onderhandelaars. Op 11 maart 1305 is het verzamelen geblazen op de Burg van Brugge. Filips de Chieti en de broers Jan en Hendrik van Namen tekenen er eveneens present.
Na een speech van de la Celle moeten alle Brugse edelen en schepenen met de hand op het evangelie zweren het vredesverdrag te zullen respecteren en zich achter de Franse koning te scharen. Daarna is het volk aan de beurt. Met luide stem en met de hand in de hoogte herhalen ze de eed die de schepenen en edelen hebben afgelegd.
De volgende weken zal het zelfde scenario zich herhalen in Damme, Aardenburg, Torhout, Diksmuide, Ieper en Poperinge waar ook de schepenen en poorters van Veurne en Nieuwpoort aanwezig zijn. Tot slot komen de steden van de kasselrijen van Sint-Winoksbergen, Kassel, Duinkerke, Broekburg, Grevelingen en andere aan de beurt. Belle sluit de rij op 21 maart 1305. Het zal nu nog maanden duren vooraleer de tekst van het akkoord volledig en precies op papier zal staan. Ook de oorlog in Holland wordt afgerond. De Avesnes krijgen definitief het gezag over Holland.
Dit is een fragment uit Boek 2 van De Kronieken van de Westhoek
