Anno 1915, op de 22ste april, donderdag. De oorlog ging sedert enige weken zijn gewone slentergang van ‘loopgrachtenoorlog’. Weinig gevechten en weinig kanonnengebulder. Het gerucht was hier verspreid dat de kanonnen waarmee Vlamertinge onlangs nog beschoten was geweest aan stukken geschoten waren en zo keerde de rust terug bij de inwoners die nog maar weinig verstonden van dat oorlogvoeren. Het was de kalmte voor de storm…..!
Rond de avond werd hier mond tot mond het schrikwekkend nieuws van een doorbraak van de Duitse soldaten verspreid en dat bracht dan weer een grote paniek teweeg onder de bevolking. Het was haast niet mogelijk om een correcte gedachte te geven over de plotselinge toestand. Vandaar dus enkele feiten: veel inwoners van Boezinge, Sint-Jan, Brielen en Ieper die nog thuisgebleven waren, kwamen in Vlamertinge aangelopen met de angst op het wezen.
Sommigen waren maar half gekleed en veel stonden hier zonder iets van hun goed te hebben kunnen redden. Ze vertelden allerhande histories. De Duitsers hadden met gif gesmeten en de Franse lijn was doorbroken. De Duitsers zakten af op Brielen. Anderen zeiden dat de Duitsers aan de poorten van Ieper stonden en dat de vijand al over de vaart van Boezinge was. Gevluchte Ieperlingen beweerden dat een sterke en onverdraaglijke geur van gassen werd waargenomen in de stad.
Het waren benauwlijke ogenblikken! Ouder verloren hun kinderen in het gedrang. Gejaagdheid, onrust, schrik hadden zich van het volk meester gemaakt. Tussen die schreeuwende en angstige burgers mengden zich vluchtende soldaten in hun vreemde en eigenaardige kledij. Te voet, te paard, mannen op gezadelde en ongezadelde paarden, men zag tot drie soldaten op hetzelfde paard zitten. Auto’s, wagens, karren, autobussen vlogen in snelle vaart door de dorpsplaats in de richting van Poperinge. Diverse vijandelijke vliegtuigen zweefden boven Vlamertinge en gaven allerhande tekens.
Wat was dan een gewoel en een geweld allemaal door elkaar! Een Engelse militaire politieagent stond aan de Kruisstraat op de dorpsplaats om al dat verkeer te regelen. De wagens en rijtuigen van burgers moesten in de richting van Reningelst rijden en de grote baan naar Poperinge bleef voorbehouden aan het leger. Tegen de avond kwamen honderden Vlamertingenaars en vreemdelingen tegen Poperinge toe waar hen de toegang tot de stad ontzegd werd! Langs de grachten en in de weiden zetten al die vluchtelingen zich dan maar neer. Enkele van hen keerden terug en zochten een schuilplaats voor de nacht in de huisjes van de Brandhoek.
Rond 21u werd iedereen dan toch binnengelaten te Poperinge en mochten ze de nacht doorbrengen in gebouwen en kerken. Het kanonvuur verminderde rond middernacht. Het gerij en gerots op het dorp was gestild en de dorpsplaats leek wel verlaten.
Wat was er gebeurd aan de frontlijn? Vandaag bleek de start van de tweede veldslag bij Ieper en daarbij hadden de Duitsers voor de eerste keer stikgassen gebruikt! Rond 17u stegen dikke gele rookwolken uit de grond tussen Langemark en Bikschote en die dreven af op de Franse afdelingen samengesteld uit tirailleurs, Turcos en Zouaven die het grondgebied tussen Steenstraete en Poelkapelle verdedigden. op het eerst moment wist niemand wat er gebeurde. De rook en de gassen verstopten alles. Honderden soldaten werden vergiftigd en versmacht, zodat op één uur tijd de hele frontlijn die de Fransen verdedigden door de dood overrompeld werd. Het was de eerste Duitse gasaanval.
De achterliggende artillerie was niet langer beschermd. De Canadezen die opzij lagen begonnen ogenblikkelijk een aanval maar leden weliswaar verschrikkelijke verliezen. Ze konden echter met de assistentie van de Belgen die links lagen en de rest van de Franse troepen de Duitse overweldiger tegenhouden tot dat meerdere hulp kwam. Door deze gasaanval lukten de Duitsers er in om de frontlinie te doorbreken en vooruit te rukken tot aan Steenstraete en het Sas van Boezinge. Zonder dat deze vijandelijke progressie een groter gevaar meebracht voor Vlamertinge.
–
Uit ‘De Grote Kroniek van Ieper’ (werk in opbouw)
