- Het jaar 1187. De toestand in het heilig land evolueert van kwaad naar erger. De Turkse generaal Saladyn verslaat in 1187 het hele christen leger met inbegrip van de ridders van Jeruzalem en de tempeliers. Na de verovering van de belangrijkste steden in Palestina moet Jeruzalem er op 2 oktober 1187 ook aan geloven. Saladyn verovert de stad nadat die 88 jaar onder de controle van de christenen is geweest. De Mohammedanen slaan al de kruisen tegen de grond en treden die met de voeten. ‘Wat voor een ongehoorde heiligschennis’ sakkeren de diepchristelijke historici. De kerken in Jeruzalem transformeren de ongelovigen tot moskeeën met uitzondering van de kerk van het heilig graf want de bedevaarten hiernaartoe brengen behoorlijk wat zaad in het bakje van de stad. Jezus is ‘bloody business’, hoe brutaal ik het ook mag stellen.
Paus Urbanus III ontvangt deze treurige tijding en laat onmiddellijk een nieuwe kruistocht afkondigen. Dat zal werk worden voor zijn opvolger want de kerkvader sterft op 19 oktober 1187. Van verdriet beweren de geschiedschrijvers. Dat zal wel niet waar zijn. Want deze oorlogsgeile man stond net op het punt om de keizer van het Roomse rijk in de ban van de kerk te slaan. Zijn opvolger Gregorius VIII houdt het niet langer dan 57 dagen vol en mag dan ook al naar zijn grote baas vertrekken. Het dossier van de nieuwe kruistocht valt nu in de handen van Clemens III. Die beseft dat hij eerst wat marketing en kneedwerk zal moeten verrichten om de West-Europese prinsen zover te krijgen. Duitsland, Frankrijk en Engeland beslissen om zich te engageren en ook de graaf van Vlaanderen is van de partij. Om de naties van elkaar te kunnen onderscheiden zullen de Fransen een rood kruis op hun kleding dragen, de Engelsen een wit en de Vlamingen een groen. Mathilde zal voor regentes spelen in Vlaanderen. Na enkele maanden van intense voorbereidingen begeven de vorsten zich in 1190 met hun krijgsvolk naar Syrië.
Een vloot van 27 Vlaamse schepen gaat de graaf vooraf op zijn trip die via Italië verloopt. In Rome woont hij de keizerskroning van keizer Hendrik bij. Tegen dan is de wintertijd aangebroken en blijft het gezelschap ter plekke. De zee is gewoonweg veel te gevaarlijk om de overtocht te wagen. In april 1191 arriveren de westerse legers voor Akko waar de christenen bezig zijn aan een beleg. De Turk Saladyn is op komst om hulp te bieden aan de bezette stad terwijl de westerlingen wachten op de aankomst van de koning van Engeland. Al is het maar een kwestie om de honneurs van de inname onder elkaar te kunnen verdelen. Tijdens het wachten krijgen ze te maken met een ontzaglijk vijandelijk leger uit Abissinië. Filips van de Elzas krijgt zeker de kans om zich te bewijzen als een ‘flandrien’.
De Turken verliezen maar eventjes 44.000 soldaten, de rest slaat op de vlucht en heeft alle geluk van de wereld dat de nacht ingevallen is anders zouden ze allemaal gevallen zijn onder de zwaarden van de westerlingen. In een rechtstreekse confrontatie vecht Filips als een leeuw tegen de koning van Abissinië die hij met één enkele harde slag dood van zijn paard zwiept. Nu de christenen toch gelanceerd zijn kunnen ze net zo goed Akko aanvallen. De Engelse koning mag dan wel gearriveerd zijn, die trekt er zich nog niet al te veel van aan. Na enkele mislukte pogingen is de verovering van Akko eindelijk een feit.
In de periode die daar op volgt krijgen de kruisvaarders te maken met de rode loop, een verdraaid smerige ziekte. Beter bekend als dysenterie, eindeloze diarree. De ridders schijten bloed in stromen. Deze keer zijn het niet de Turken maar de beestjes binnenin die de slag gaan winnen. Zestig ridders en andere geestelijke en wereldlijke heren sterven aan de ziekte. Onze leeuw Filips van Vlaanderen is één van de dodelijk slachtoffers. Hij overlijdt op 1 juni 1191 en vindt zijn laatste rustplaats op het kerkhof van Sint-Niklaas buiten Akko. Ook Robert van Bethune en Willem van Sint-Omer overleven de rode loop niet. De Vlaamse kruisvaarders treuren.
Wat vreselijk toch om hun eigen graaf te moeten begraven in dit vreemd land. Het verdriet is ook merkbaar in Vlaanderen. Na een bestuur van 23 jaar heeft Filips van de Elzas Vlaanderen tot aan de top van zijn welvaart gebracht. Na zijn afsterven zal de luister van het land stilaan gaan verbleken, het land zal om te beginnen niet lang meer samenblijven. Binnenkort zullen de Vlamingen afscheid moeten nemen van Artesië en enkele steden in Waals Vlaanderen, daar zal de Franse kroon wel voor zorgen. De droefheid van Mathilde is gemeend. Ze laat zijn lichaam opgraven en repatriëren naar de abdij van Clervaux. De nieuwe grafstede krijgt zelfs voldoende plaats om er zijn eerste vrouw Elisabeth bij te leggen.
Dit is een fragment uit Boek 9 van De Kronieken van de Westhoek
