In 1076 sterven heel wat dieren en mensen door de bittere winterkoude. De strenge vorst begint op 1 november 1076 en eindigt pas op 16 april van het volgende jaar. Nog voor het uitbreken van de winter boekt Robrecht een overwinning tegen zijn neef Boudewijn van Henegouwen. Die laatste beseft dat oorlogen geen zin meer heeft. Dankzij de tussenkomst van de bisschop van Luik komt het nu eindelijk tot een vredesregeling tussen beiden. Robrecht krijgt nu officieel het graafschap van Vlaanderen en zal voortaan jaarlijks een soort van schadeloosstelling betalen aan Richilde en Boudewijn.
Boudewijn blijft in het bezit van Henegouwen en krijgt er de regio van Douai bij. Het voornaamste is wel dat Richilde zich nu volledig terugtrekt en de politiek overlaat aan haar zoon. Dat zullen ze in Vlaanderen best een schone zaak vinden. Graaf Robrecht wil Vlaanderen nog meer verankeren door weer op goede voet te komen met de keizer van Duitsland en een nieuw verbond te maken met de koning van Frankrijk. Nu zijn Vlaams bezit goed geconsolideerd is, kan hij zich nu eindelijk weer focussen op Holland.
Hij kan dat land bevrijden uit de handen van zijn vijanden, hoewel dit met vallen en opstaan gebeurt. Zoals de lezer weet is Holland het erfdeel van zijn vrouw Geertruide van Saksen met wie hij nu al twaalf jaar getrouwd is. Na de bevrijding van Holland komt graaf Diederik, de zoon van Geertruide nu aan de macht en kan Robrecht de Fries zich nu met gerust gemoed verder concentreren op Vlaanderen.
De geschiedenisboeken van Vlaanderen hebben bepaald niet veel aandacht voor deze Geertruide. Hoewel de toekomst van Vlaanderen en Holland in haar buik groeit. Van haar eerste man Floris I van Holland verwekt ze onder andere Dirk (of Diederik) V van Holland.
Haar dochter Bertha zal tussen 1072 en 1092 getrouwd zijn met de koning van Frankrijk. En dan zijn er natuurlijk nog de kinderen die ze baart dankzij Robrecht de Fries. Hun eerste kind is een dochter: Adela van Vlaanderen (°1064) die trouwt met Knoet IV van Denemarken. Adela’s zoon Karel de Goede zal op termijn een legendarische rol spelen in onze vaderlandse geschiedenis. Robrecht de Fries en zijn Geertruide verwelkomen hun oudste zoon Robrecht II van Jeruzalem in 1065. Die zal op termijn zijn vader opvolgen als graaf van Vlaanderen.
Later zal Geertruide ook nog het leven schenken aan Filips van Lo en aan Gertrudis van Vlaanderen (°1080). Ook Filips en Gertrudis zullen belangrijke figuren worden, eerstgenoemde zal de vader worden van Willem van Lo (of van Ieper) terwijl Gertrudis tijdens haar tweede huwelijk het leven zal schenken aan onze toekomstige graaf Dirk van de Elzas.
In het jaar 1079 sterft gravin Adela, de moeder van Robrecht de Fries in haar klooster te Mesen. Ze krijgt uit dankbaarheid voor haar inzet een kostelijke grafstede. Drie jaar later weigert Boudewijn van Henegouwen te trouwen met een dochter van de graaf van Vlaanderen en zit het er nog maar eens bovenarms op tussen beiden. De gebroken vrede veroorzaakt de nodige schade in Vlaanderen. Boudewijn van Henegouwen heeft bij ons nog altijd de nodige aanhang bij de betere klasse.
De adel om die bij naam te noemen. Robrecht wreekt zich op die dissidenten door hen te verbannen en hun goederen te confisqueren. En soms laat hij zijn tegenstanders gewoonweg liquideren. Domme reacties die natuurlijk zorgen voor de nodige oproer, allerhande moordpartijen, strooppartijen, vendetta in de zuiverste betekenis van het woord. De ene stad vecht tegen de andere stad. De markten en de handel ruimen plaats voor wraakoefeningen. De ene burger neemt het op tegen de andere, plaatsen zonder wapens en ruzie zijn schaars te vinden, het regent letterlijk aanslagen.
Onder het gros van al de Vlamingen zijn vooral die van Gistel de hardnekkigste en berucht om hun ontelbare boosheden. Een aantal gematigde figuren met onder hen hun aanvoerder Gedericus probeert de vrede te prediken. Ze krijgen de steun van de bisschop van Keulen en vooral het advies om veel boete te doen en een sober leven te leiden om vergiffenis af te smeken voor het boze Vlaanderen. In de wildernis van Affligem tussen Brussel en Aalst bouwen de mannen een hut die mettertijd zal uitgroeien tot de abdij van Affligem.
De onlusten in Vlaanderen zijn ondertussen ook al ter ore gekomen van paus Gregorius VII die de oorzaak van de gepleegde wreedheden in de schoenen van Robrecht de Fries schuift. De graaf van Vlaanderen krijgt nu zoveel druk vanuit katholieke hoek dat hij enige tijd later niet veel meer zal kunnen dan te dimmen. Arnoldus, de intelligente bisschop van Soissons doet de graaf inbinden. Die harde toon en die ruzie met zijn neef moeten volgens hem onmiddellijk stoppen. Hoe hij het arrangeert kom ik niet echt te weten. Het is in elk geval een feit dat Robrecht en Boudewijn dan toch maar de strijdbijl begraven. Dat gebeurt in het jaar 1085.
Er breken nu toch eindelijk betere tijden aan. In datzelfde 1085 laat Robrecht in Aalst gouden en zilveren munten slaan met de afbeelding van zijn wapenschild. Hij zorgt daarbij voor een primeur in Vlaanderen. Rond die tijd bouwt men aan het vermaard kasteel van Wijnendale dat voorzien wordt van een mooi en ruim park. Bisschop Arnoldus zorgt voor wat hem betreft voor een nieuwe klooster in Oudenburg. Robrecht steunt deze godsvruchtige onderneming en zegt toe dat zijn eigen kamerheer Conon en diens echtgenote Hasecca de instelling zullen leiden.
Het moet gezegd worden dat deze bisschop Arnoldus werkelijk een verademing is na die duivelse periode van onlusten. Het fenomeen van de bedevaarten naar het heilig land steekt beetje bij beetje de kop op en infecteert graaf Robrecht de Fries om het ook eens mee te maken. Er eerst met de botte bijl doorgaan om dan achteraf te gaan vezelen om vergeving in de hoop dat zijn God het niet zal opgemerkt hebben. En of hij eventueel niet bereid zou zijn om de spons over zijn baldadigheden te vegen.
Ik heb er mijn bedenkingen bij en sta niet alleen met die mening. Kanunnik David schrijft het in 1888 ook al in zijn ‘Vaderlandsche Geschiedenis’. Robrecht was beter thuisgebleven om het werk van bisschop Arnoldus te handhaven. Maar ja; hij liet zich meeslepen door de algemene zucht die toen heerste bij de Europese vorsten en hun onderdanen om naar het oosten te trekken. Aanvankelijk waren die bedevaarten het werk van echte christenen om boete te doen voor hun misdaden door het graaf van Jezus te bezoeken.
Maar de voorbije honderd jaar is die boetetocht een hype geworden, een beetje zoals ‘Tomorrowland’ of het zich wagen aan parachutespringen om toch maar de ‘bucketlist van to do’s’ te vervolledigen. Terwijl de arme luizen deze tocht naar Jeruzalem bedelend afleggen, doen de grote heren dat met een uitgebreid gevolg doorspekt van een in het oog springende praal en luxe en begeleid door een talrijk gevolg. Van kruistochten kan ik op dat moment nog niet spreken, hoewel die niet lang meer op zich zullen laten wachten.
Graaf Robrecht vertrekt in 1086 naar Syrië in het gezelschap van Boudewijn de burggraaf van Gent, Boldran, de erfachtige kastelein van Brugge, Valnier van Kortrijk, Bosschaart van Komen, Geerard van Rijsel, Gratiaan van Eeklo, Herman van Zomergem, Ideus van Lillers, Joseram van Knesselare en met wel meer andere edellieden uit Vlaanderen, Artesië, Vermandois, Holland en Friesland. Nog voor zijn vertrek laat hij zijn zoon Robrecht II erkennen als graaf van Vlaanderen en belast hij zijn opvolger om het bestuur van zijn landen tijdens zijn afwezigheid waar te nemen.
Kort na zijn vertrek sterft gravin Richilde in het stadje Mesen waar ze inmiddels toegetreden was in het klooster. De hovaardige vrouw heeft tijdens de laatste jaren van haar leven een werkelijke metamorfose doorgemaakt waarbij een mens zich de vraag kan stellen of het werkelijk dit zachtmoedig en boetvaardig vrouwtje was dat ooit de hoofden van de Vlamingen per dozijn liet afslaan.
Dit is een fragment uit Boek 9 van De Kronieken van de Westhoek
