Donaaske’s vader en moeder waren Romeinen. Als piepjong manneke werd hij door een knecht in het water gesmeten. Zijn ouders waren radeloos. Ze baden seffens met hart en ziel om raad. Ze wierpen een wiel met vijf brandende kaarsen op het water.
De kathedraal is de kerk van de bisschop. Ze heet hier in Brugge de Sint Salvatorskerk, en is de hoofdkerk van heel het bisdom. Het gewelf is zo almachtig hoog, dat we er als kaboutertjes rondlopen. In een zijbeuk klinkt het heldere gekraai van het nieuwe kindeke Gods. Een paar minuutjes daarna komt nonkel pastoor afgestormd. Ons eerste bezoek ging naar de sacristie, waar we weldra stonden voor een kostbaar zilveren schrijn.
Van den patroon van stad en bisdom, zei Nonkel Pastoor. En die heet Sint-Donaas. Die leefde in de vierde eeuw, in het noorden van Frankrijk. Het was juist de tijd dat er een storm van nieuwe volkeren van over de Rijn op onze streken neerdonderde. De Franken!
Wat er van het christelijk geloof in deze streken bestond werd letterlijk weggevaagd. Zo ging het opgeschreven levensverhaal van Sint Donaas in deze storm teloor.
Donaaske’s vader en moeder waren Romeinen. Als piepjong manneke werd hij door een knecht in het water gesmeten. Zijn ouders waren radeloos. Ze baden seffens met hart en ziel om raad. Ze wierpen een wiel met vijf brandende kaarsen op het water. Het wiel draaide rond, vaarde verder op en bleef ineens staan boven de plaats waar de kleine drenkeling lag. Donaaske werd er rap uitgehaald en kwam er met de schrik en een nat pak van af. Ons Heer had het kind gespaard voor een hogere roeping. In 379 was hij bisschop van Reims. Eeuwen daarna werd nog over zijn ijver en zijn heiligheid gesproken.
Vijf eeuwen na den dood van Donatiaan kwam hier te Brugge de eerste graaf van Vlaanderen toe, Boudewijn de IJzeren. Heel het jonge Vlaanderen, vanaf het vruchtbare rivierendal van Leie en Schelde, met het donkere Houtland en de vrije, vranke zeestreek stond onder zijn gebied. De graaf had het erg lastig met de Noormannen. Ze kwamen de noorderse zeekreken binnengevaren, sloten een verbond met het zeeroversvolk van de Vlaamse kust, en bedreigden gedurig de rust en veiligheid van de binnenlanden.
Tegen de oude Vikingers, de roekeloze Noormannen, was vechten geen lolletje. Graaf Boudewijn bouwde te Brugge een sterke burcht. In deze tijd kreeg Boudewijn van de Romeinse aartsbisschop Ebbo de dierbare relikwie van St Donaas, met de volgende woorden: ‘Wij zenden u deze schat nog kostelijker dan goud en edelgesteenten.’
De relikwie werd naar Torhout overgebracht, wellicht in de aloude overblijfsels van de kloosterstichting van St.-Elooi. Toen de burcht te Brugge eindeljk gereed was, werden de heilige relikwiëen naar de burchtkapel overgebracht om de dapperheid van het burchtgarnizoen aan te vuren. Ge weet wel hoe de ridders zelf in het handvat van hun zwaard relikwieën verborgen om kloek en onvervaard te strijden.
Toen Roeland in de sombere Pyreneeën door de Moren werd overvallen sloeg hij zijn zwaard, Durandal, glad kapot tegen de rotsen, opdat het in geen ongelovige handen zou vallen. ‘Durandal!’, sprak hij stervend tegen zijn zwaard, ‘wat zijt gij sterk en schoon! In uw handvat zitten tal van relikwieën, een tand van Sinte Pieter en bloed van Sint Basiel, een haarlok van Monseigneur Sint Denijs en een lapje uit het kleed der Moeder Gods. Durandal, het is niet goed dat de heidenen u gebruiken.’
Nu kunt ge wel begrijpen waarom de graaf zo blij was met deze relikwieën en waarom hij ze zo feestelijk van Torhout naar Brugge liet overbrengen.
Op de burchtplaats werd later een prachtige Sint Donaaskerk gebouwd, die in de Sansculottentijd werd verkocht en afgebroken, Toen Brugge in 1834 weer als bisdom werd ingericht, kreeg de St.-Salvatorskerk de eer deze relikwie te mogen bewaren. Hier staan we dus voor relikwieën die op zijn minst zestienhonderd jaar oud zijn.
–
Uit ‘Ons schoon West-Vlaanderen’ van F. R. Boschvogel (1939)
