Anno 810. Dit jaer heeft eene vreeselyke koeypest door geheel ons land gewoed; en uyt […]
Anno 1178. Ontrent ’t eynde van january is’er zoo overvloedige sneeuw gevallen, dat die schielyk […]
Als Allerzielen zachte begint, volgt er al zere regen en wind.
November is de kleinzeune van september, de zeune van oktober en de voader van de winter.
Na de lange winter verzuchten de mensen naar de eerste deugddoende lentedagen. Ze zijn er nog schaars en daarom worden ze zo zorgvuldig opgeteld.
De vroegtijdige vorst maakt het gebrek aan water zoveel te gevoeliger, nu meer dan ooit wordt onze bevolking gewaar wat het betekent er het zo noodzakelijk water er ver weg van huis te moeten bijhalen door de koude.
1295. Den zomer was zeer vrugtbaer, zoo dat een menigte oude graenen, die men uyt vreese van oorlog bewaerd had, wierden op de mesthoopen geworpen, om de schueren met nieuwe te vervollen.
De winter is nat, winderig en zonder grote vorst geweest. Op 22 februari, dag van de meeste koude was de barometer 7,5 graden beneden 0. De meeste hitte, op 24, 25 en 26 augustus, was 28 graden boven 0.
Petrus Scriverius verhaalt in zijn Hollandse, Zeelandse en Friesse Chronycke dat er in 1080 zulke strenge vorst heerste dat daardoor de meren en de rivieren in de Nederlanden zo hard toevroren dat Dirk V, graaf van Holland, op het ijs van de Rijn tweemaal slag leverde aan de Friezen, bij dewelke de Friezen 10.000 mannen verloren.
Spreken we dus een beetje over de strengste winters die de mensen ooit hebben geplaagd. Het schijnt dat voor vele eeuwen de gemiddelde temperatuur van de koudste maand van het jaar vijf of zes graden lager was dan tegenwoordig.
’t Nazomerken van Allerheiligen en kan voor den winter niet beveiligen. (De nazomer, of S. Michielszomer.)
Sinte Marlijn | vuer en warme wijn!
De misse van sinte Merten brengt ons den winter dikwils herte.
Daar staat ievers aangetekend dat het, op den 29 januari 1709 de koudste dag van al was. Het vroos zo straf dat voor Antwerpen de Schelde met een dikke laag ijs toegevrozen was, en dat de mensen langs de strate van de koude dood vielen.
De mannen zijn ongewapend. Met vierduizend zijn ze. Ze houden hun handen gevouwen en dragen geen kappen en geen riemen. ‘Ils vindrent nudz pieds et sans cheinture’ lezen we in de kronieken. Nochtans is het die dag slecht en berekoud weer en hun blote voeten verzinken in de modder. Het geheel moet ongetwijfeld een hallucinante aanblik geven als de sukkelaars, sommigen onder hen sterven zelf van de koude die dag, in deze omstandigheden ootmoedig op hun knieën gaan zitten om het verdict van graaf Filips de Goede te aanhoren.
Vergeet niet dat de honderdjarige oorlog tussen Frankrijk en Engeland nog volop woedt. De graaf vaardigt een besluit uit dat einde 1430 verspreid wordt door zijn landen van Vlaanderen, Brabant en Artesië. Hij vraagt aan al zijn vazallen dat ze hem op 6 januari 1431 zullen vervoegen ter hoogte van Sint-Winoksbergen. Het water moet blijkbaar tot aan de lippen van de hertog van Bourgondië staan, want tijdens de winter wordt er haast nooit oorlog gevoerd. Hoe dan ook: er wordt een algemeen alarm afgekondigd. De heren en de edelen sloven zich uit om massaal antwoord te geven op de vragen van hun graaf. De voorbereidende werken slepen wat langer aan dan voorzien en de planning wordt een klein weekje vooruitgeschoven.
Er waren, men weet het genoegzaem, geene bestendige legers in dien tyd, maer de gilden en ambachten oefenden zich vrylyk in het wapengebruik, en er bestonden wapengilden (confréries militaires) in byna al de groote steden van Vlaenderen. De overheden waren de dekens der gilden, en al deze wapenbroeders waren goed uitgerust en allerrykst gekleed: de eene in het blauw, de andere in het gheel, vele in het wit met een rood kruis, kleeding die van den kruisvaerderstyd overbleef.
Anno 600. Zedert de verwoestingen dezer landen door de Barbaren, waeren die hier ontrent nog weynig bevolkt gebleven, wezende voor ’t meerder deel met bosschen en morasschen overdekt.
Een rijmkroniek van 1305 Niets dat meer fascineert dan het weer. Extreem klimaat. Barre levensomstandigheden. […]