M’ hoort soms de menschen al ‘en keer ruttelen tegen dit en pruttelen tegen dat; en dat ze niet verstaan ’n kunnen waarom op Godswereld dat er moeten luizen bestaan en vlooien, en mieren en muggen, jandorie!
M’ hoort soms de menschen al ‘en keer ruttelen tegen dit en pruttelen tegen dat; en dat ze niet verstaan ’n kunnen waarom op Godswereld dat er moeten luizen bestaan en vlooien, en mieren en muggen, jandorie! Maar die dutsen ’n peizen nooit dat àl dat ongroei en die krevitselinge er gekomen is eerst en vooral om op eigen maniere den Schepper Heere te loven en te verheerlijken, en verders om de menschen een beetje den duivel aan te doen, als z’het verdienen.
Met een toptjen oordeel moeten we dat verstaan, maar waar dat we al geen kanten nooit ’n zullen kunnen uit wijs geraken … is de reden waarom dat er een Wale moest geschapen worden! Een Waal, jandorie!
Dat is nu een keer de dood van al de fraaie menschen. Walen! Dat zit overal in vernesteld, tot in eens eigen land en eigen huis toe! Kom-ie een genderm tegen, of een avvekaat, of een onnoozelen kaartjesknipper van den tram, of entwaar entwatschen koopman in stuifregen, kijk’ maar eerst goed uit jen oogen en stel’ jen ooren open om te zien en te hooren of ’t altemets geen wale’n is.
‘k Zegge; ze zitten immers overal onder en tusschen. Ge zijt er aan genitteld en getingeld eer da’-je ’t weet. En als je ze niet gauw genoeg in ’t Françoois ’n weet te woorde te staan, of ze in den kakstoel ’n weet te zetten, ge krijgt zoo medeenen een deel groene woorden en onbetamelikheden naar jen hoofd, dat er jen oogen zouden van schijveren.
E’ mensen zou peizen: ze zijn op de wereld gezet misschien óók, lijk dààr zooeven, óók lijk de luizen en de vlooien: om den Schepper Heere en Regeerder te helpen loven en danken, …. maar je zijt er zoete meê ! ’t Zijn jandimrne, àl hemel en afgoden!
Jaa’t! Dat is eigentlik een peerdegedacht geweest. Dat is wel ’t eenigste en ’t ergste dat er aan de scheppinge te verwijten is. Maar dat ’n is Onze Lieven Heere z’n schuld niet, dat is nu ‘en keer Sinte Pieter die dien kemel geschoten heeft.
Ge moet weten Ons Heere was al g’heel de weke bezig geweest met scheppen en schapen, en ‘r wierd zaterdagavond, en Hij zei in z’n eigen: ”k heb er genoeg van, tijd van werken en tijd van rusten’. Zoo lijk of dat ’t betaamt voor den zondag, Hij wiesch en verschoonde Hem, en droogde z’n handen af aan een schoenen properen handdoek.
Maar ’t schoot nog een goe’ kluts klijteerde over, van Cordy’s uit de Smeêstroote, en zegt Sinte Pieter alzoo:
– ’t Is toch zoó jammer, zegt hij; en zonde Gods van dat overschotje klijte alzoo te laten uitdrogen en te kwiste gaan. Da’ me er ‘en keer zeere nog een Wale van mieken, wat zou’ je daarvan peizen?
– Een Wale, zei Onzen Heere daarop, dat ’t nog een kemel ware met drie bulten ; ‘k en zie niet in dat dat noodig is, een Wale; me ’n kunnen daar lijk geen eere van halen. Maar alla, als dat je kan plezier doen, bak’ gij een keer een Wale; maar ge moet zien dat ’t algelijk toch nog een gheel kleen beetje op entwat trekt; een beetjen is genoeg:
Zoo en ja Onzen Heere zette Hem gerust op den bank, en in de schauwte de gazette te lezen. Intusschen liet Hij maar den Pieter in z’n hemdemouwen, plakken en plaasteren naar hertelust.
– ’t Gaat entwat zijn als ’t entwat is, peisde Onzen Heere, en las maar dweers deure, tot de beursberichten en de filmrubrieken toe ; en toen stond Hij op:
– ’t Is al kullebakkerije, sprak Hij alzoo in z’n eigen, en ‘k zou nu wel ‘en keer gaan kijken wat dat onzen Petrus daar gaat getutterd hebben .
…. Maar, met dat Hij de deure van den atteljei openstak, ziet Hij me daar alzoo een Petrus in ’t schuim en in ’t zweet staan, met klijte van aan z’n kop tot aan z’n teen. Hii was juiste bezig met zoo’n slach van leernen arlekijn met groote puiloogen voor ’n laatsten keer nog wat te beduimelen en te bepootelen, aan ’t achterhoofd en de rikgrate nog wat fatsoen te geven, en ’t bekkeneel nog ’n beetje te kalfateren. En da’ was nu die fameuze Wale, maar aardig dat da’ was, en krosteljeus! Met ‘en kop lijk van een dogge, een monster van leelikheid.
Eh bèn vlà, Mossieu Ie Wallon, zei Pier, en hij schoof hem in den heeten oven om te bakken.
Jamaar tendimmelinge! Pas had Mossieu Ie Wallen van verre langs z’n schenen een lekstje van de vlamme gevoeld … of hij gaat me daar aan ’t vloeken en aan ’t ketteren van:
– Twee, twee non de bru! Sakkernon de ving de ving!! Met zoo’n geweld dat al de plakkijsteringe van z’n mond tot aan z’n oeren openscheurde!
– Wel wel, kloeg Onzen Heere en Hij smeet leelik z’n arems in de lucht, j’is nog nat en hij vloekt al… ’t is een gheele mislukte bakte! ‘k Bedanke hertelik voor zulke schietgebeden. Zoo’n mond ’n zal al geen kanten wat anders kunnen uitsmijten of versakkerd Fransch! En is dat nu die Wale tewege? Hij is te leelik om vóór den duivel te dansen.
Sinte Pieter stond te beven van gepijndheid: een Wale moet een grooten mond hebben, Heere! En ‘k hebbe toch zoo m’n beste gedaan, steende de man, maar leeraars ’n zijn toch geen kunstenaars. Dat ‘k machte nog een tweede Wale aanleggen, ’t zou al veel beter gaan.
– Jamaar sapperdeboeren, schreeuwde Onze Lieven Heere, ai gij verdikke! Neen, neen niet te doene, me gaan der al hebbelik genoeg meê gekuld zitten. En waarom toch zoo’n kop, ’t is lijk een voetbolle zoo rond en zoo groot!
– Omdat hij zou kunnen veel op z’n hoofd zetten, sprak Petrus bedeesd.
– E … maar, wat heb’ je uitgemeten man, die hersens zitten g’heel verkeerd jongen, ’t gaat al valsch zijn al dat hij doet en al dat hij zegt!
– Enwel, zei Petrus daarop, dat móet alzoo zijn bij een Wale, dat is den eesch.
– En zoo’e schabouwelike groote oogen?
– En jamaar hij moet toch goed toe zien dat hij aan al de postjes kan geraken!
– En z’n handen, ’t zijn lijk roefels; en die voeten, bezie me dat… wat plakpooten !
– En jamaar, als je wilt op een groeten voet leven, je moet trachten alles bij te krabbelen wat er bij te krabbelen is. Een Waal dat ’n is geen bucht zulte, dat is een voor ’t groot volk en voor den hoogen oremo!
– A ja! ‘k Versta ’t al, zei Onzen Heere daarop, g’hebt ‘et willen wel doen; maar …. ’t is een groote flimpe. Mijn kind schoon kind, ei? Alles voor hem en niets voor een anderen.
Enwel Pier, – uit den grond van mijn herte, ‘k beklage den Vlaming die z’n leven lang met zoo’n hooveerdigen, jaloerschen, ikzuchtigen beer van een vent zal gescheuteld zitten … Maar alla, gaat hij ’t lastig hebben, wij gaan den Vlaming dan later een voetje voren geven in den hemel.
K. D. W. in de Volkskundige Almanak ’t Beertje van 1939 –
