Flierefluiter Filips

Johanna kampt met een depressie, dat lijkt ondertussen duidelijk te worden. Haar gemoedstoestand gaat er nog op achteruit met het nieuws van de dood van haar oudste zus Isabella als die op 23 augustus 1498 sterft op het kraambed van haar eerste kindje. Geen twee zonder drie en de wetenschap dat zij nu de eerste in lijn van de opvolging is, maakt haar onzeker.

Ze is voor een eerste keer zwanger en de vrucht in haar buik heeft de kans om ooit heer en meester te worden van het Habsburgse en het Spaanse territorium. Die wetenschap doet haar nog meer twijfelen aan de zin van haar verscholen leven hier aan het hof Ze weet ongetwijfeld niet wat ze wil, want hoe minder ze in het publiek dient te verschijnen aan de zijde van haar gemaal, hoe liever ze dat heeft.

Op 14 november volgt de bevalling zie probleemloos verloopt. Bij een tussenstop in Leuven, krijgt Maximiliaan er het familienieuws te horen. Johanna van Aragon, de vrouw van zijn zoon Filips heeft een kindje gekocht. Een kleindochter die Eleonora wordt gedoopt. Het zou wijlen Jef Geeraerts best weemoedig hebben gemaakt. De bisschop van Kamerijk zorgt voor de doop. De markgraaf van Baden, Margaretha van Evreux en Anna van Bourgondië, de weduwe van Adolf van Kleef, houden het kind in naam van Elisabeth de koningin van Spanje boven de doopvont.

De realiteit wordt zedig verzwegen. Uiteraard is er de blijdschap om het eerst kind. Alleen spijtig dat het een meisje is. Johanna koestert van langs om meer bittere gevoelens. Buiten enkele officiële bezoeken in de Nederlanden is ze voor de rest overgeleverd aan de eigenzinnigheid van die hele clan van Flamencos die haar bespieden en haar eigen personeel als lucht behandelen. De voorbije winter is een hel geweest, de duisternis in haar vertrekken heeft haar nog meer gedeprimeerd. Als het weer het toelaat, vertrekt Filips op jacht. Tijdens zijn uithuizigheid maakt ze zich gek als ze begint te piekeren en te fantaseren over al hetgeen hij mogelijk aan het uitrichten is.

Flierefluiter Filips is zich ’s avonds van geen kwaad bewust, paait en sust en kust haar. Als eb en vloed komen en gaan de verwijten, beschuldigingen, wederzijdse excuses en verzoeningen tussen de twee. Het huwelijksbed zal regelmatig zijn rol van ‘wiedergutmachung’ spelen. Johanna’s zwaarmoedigheid verandert in schuldgevoel en vice versa. Aan het Spaanse hof zijn ze maar al te goed op de hoogte van het speelvogelgedrag van hun schoonzoon. 1499. In de provincie van ‘Groeningen’ is er een wapenstilstand in de maak. Groeningen is een plek in de buurt van Overijssel en ik zoek het als het kan wat dichter bij huis. Ik word op mijn wenken bediend. Tijdens een ceremonie in Douai krijgt Vlaanderen opnieuw de rechten over Artesië met de steden Arien, Hesdin en Bethune. Een gevolg van de vrede van Senlis waar de Fransen hun goede wil getoond en de Vlamingen zich als loyale partner hebben weten te verkopen.

Aartshertog Filips de Schone legt einde juni zijn eed van trouw af aan de kanselier van Frankrijk. Die eed is trouwens een eeuwenoud ritueel, waarbij ik niet uit het oog mag verliezen dat de graafschappen Vlaanderen en Artesië feitelijk bezit zijn van de Franse kroon en dat de Vlaamse graven die al heel lang in leen krijgen van de Fransman. Het manschap van Filips bezorgt een wrang gevoel aan Maximiliaan en Ferdinand. Zij zijn Frankrijk liever kwijt dat rijk en de voetval die hun (schoon)zoon maakt past helemaal niet in dat kraam. Achter de schermen zijn het vooral de topadviseurs, van Busleyden en de heer van Chièvres die de Franse belangen in de Nederlanden proberen veilig te stellen. De Artesiërs voelen zich ‘wonderlijk verheugd’ met deze leenhulde waardoor het er wel op lijkt dat ze alle meegemaakte verwoestingen en rampen vergeten zijn.

Het jaar 1500 mag dan wel iets magisch hebben in mijn ogen, toch is er aanvankelijk niet veel reden om te juichen. In Nederland steekt de oorlog weer eens de kop op met Maximiliaan, de Fransen en de Zwitsers die elk hun rol opeisen. Je ziet onmiddellijk hoe gevoelig het allemaal ligt. De oude staatsman Albrecht van Saksen bereikt het einde van het leven en de oude kronieken dartelen in het rond en portretteren zijn overlijden en zijn voorbije leven op een onnavolgbare manier.

Het respect voor de man kent geen grenzen: ‘Zo haast de vrede was gesloten is de vrome Albrecht van Saksen door ouderdom ontslapen, en vol van verdiensten naar de eeuwigheid gereisd, achterlatende in onze Nederlanden zowel als in Duitsland een zegepralende naam die totnogtoe onsterfelijk schijnt te wezen door zijn vrome oorlogsdaden en altijd gelukkige ondernemingen, van de zijne niet min gevreesd als bemind, maar zo onverzoenelijk tegen de misdadigers, dat er nooit een kwaad bedrijf voor zijne rechterstoel onbestraft is gebleven.’ De Duitse ‘punktlichkeit’ moet dan al bestaan hebben, vermoed ik en ik heb er enige moeite mee om flarden van SS-generaals, Duitse Nazipraktijken en hun onwrikbare principes uit mijn geest te verjagen.

Met Johanna valt er geen land te bezeilen. Ze is bokkig en chagrijnig en doet amper haar mond open. Filips heeft haar weer zwanger gemaakt. Eb en vloed, weet je wel. Tijdens de zomer van 1499 staat er een reis naar Gent op het programma. Het hele hof verhuist naar het Hof ter Walle in de schaduw van het Gravensteen, maar de humeurschommelingen van de hertogin blijven op en neer gaan in het ritme van het wispelturig gedrag van haar Filips.

Op 25 februari, op Sint-Mattijsdag, want het jaar 1500 is een schrikkeljaar, wordt in het Prinsenhof te Gent de eerste zoon van aartshertog Filips geboren. Na een hofbal breekt haar water en kort daarna brengt ze een tweede kind op de wereld. Inderdaad een zoontje dus. Het geboortekaartje van de kleine prins kan ik u niet ontzeggen: ’tot uw voldoening melden wij u dat onze zeer geliefde en zeer beminde gezellin, de koningin, het leven heeft geschonken aan een zoon die gezond van leden is. Dank God, onze schepper, en smeek hem dat onze gezellin vreugde en gezondheid moge terugvinden. Zeer beminden en zeer duurbaren, God beware u.’

Op 7 maart wordt de pasgeborene boven de doopvont gehouden door de finefleur van die dagen. Margaretha van Evreux is weer van de partij. Ze is in het gezelschap van tante Margaretha van Vlaanderen, de prins van Chimay en Jan, de heer van Bergen op Zoom. Het Spaanse hof is opgelucht en opgezet met de geboorte van een mannelijke erfgenaam. De mama zelf ziet er dof en ellendig uit en probeert zich sterk te houden. Dit is meer dan zomaar een postnatale depressie en ze moet er toch wel mee oppassen.

Haar grootmoeder Isabella van Portugal, sukkelde na de geboorte van haar mama ook met zo een depressie en bij haar is het van kwaad naar erger gegaan. Het verval van zwaarmoedigheid richting complete krankzinnigheid is stukje bij beetje gekomen. Tot ze uiteindelijk geïnterneerd werd. Het lijkt er wel op dat de genen van oma Isabelle zich volop roeren in het lijf van haar kleindochter Johanna.

De baby wordt gedoopt door de bisschop van Doornik en zal voortaan ‘Karel’ genoemd worden ter nagedachtenis van zijn grootvader Karel de Stoute die in het taaltje van toen als de ‘Strijdbare’ wordt omschreven en eigenlijk mag ik die ‘Stoute’ best vertalen als ‘stoutmoedige’. Vreemd toch dat iedereen in Vlaanderen de ellende veroorzaakt door deze oorlogszuchtige man vergeten lijkt te zijn. Na de doopceremonie is het aanschuiven om cadeautjes te kunnen afgeven aan de nieuwe prins. Van lichtblauwe kruippakjes, enveloppen met geld en dozen pampers vind ik geen spoor. De Gentse wethouders doen hun entree met een zilveren schip van 25 kilo. Papa Maximiliaan vereert zijn kleinzoon met de eigendomstitel van het hertogdom Luxemburg.

De prins van Chimay komt af met een zilveren helm. Bergen op Zoom staat er met een verguld zwaard. Margaretha van Evreux showt haar rijkdom door een ‘kop van goud versierd met kostelijke gesteenten’ te schenken aan de kleine. De geschenkenstroom houdt maar niet op. Ik geniet met volle teugen van alle bijzonderheden. Tante Margaretha levert een gouden schaal met parels af. De Vlaamse clerus een exclusief ingebonden evangelie. Tot drie keer toe worden er gouden en zilveren penningen uitgestrooid onder de aanwezige fans. De eerste keer door papa Filips zelf en de worp wordt herhaald door de raad van Gent.

De derde persoon die strooit met het geld is een rijke textielbaron. Iemand die aan de buitenwereld wil tonen dat hij het gemaakt heeft in het leven. Dat kan niet anders als ik in de oude tekst snuister: ‘een zekere koopman in zijden stoffen en lakens van Gent, de welke voor zijn huis had gemaakt een ark in de welke stonden 50 mannen, ieder met brandende fakkels in de hand, in welkers midden stond zijne zoone en enige dochter, die aan de voorbijgedragen prince opdroegen een gouden kop van groote weirde, en tussen het gevolg der burgers penningen wierpen.’

This type of impotence buy canadian viagra is rare. Its other key amerikabulteni.com levitra pills ingredients are Musli Semal, Gokhru, Musli Sya and Safed Musli. http://amerikabulteni.com/2012/02/22/izleyin-iste-turkiyenin-eurovision-sarkisi-love-me-back/ cialis prices All areas undergoing the assessment will be identified and taken care of creating this technique an successful and efficient therapy. Chiropractors may use other alternative forms of treatment, such as soft tadalafil overnight shipping tabs, jelly and effervescent.

Vlaanderen is dol op de kleine Karel. Een troonopvolger en dan nog hier geboren. De pret kan niet op. En dan nog Artesië die weer deel uitmaakt van Vlaanderen. Het regent goed nieuws. Filips de Schone wordt tijdens de meimaand van 1500 meer dan feestelijk onthaald in Bethune, St.-Omer en Duinkerke. In Grevelingen komt het tot een toptreffen met koning Hendrik van Engeland en zijn madame. Daarna gaat het richting Veurne en Nieuwpoort waar hij feestelijk onthaald wordt, net zoals trouwens te Oostende en te Aardenburg.

Terwijl vader Maximiliaan twee nieuwe conflicten uitvecht, blijft het rustig in Vlaanderen. De 19de januari 1501 organiseert Filips de Schone een tweede vergadering van het ‘Gouden Vlies’, een exclusieve serviceclub waar je al tot de echte elite moet behoren om er een plaatsje op te eisen.

In Spanje zijn ze er niet gerust in. Johanna zit hulpeloos te verkommeren in Vlaanderen en de vrijage tussen Vlaanderen en Frankrijk bevalt hen al helemaal niet. Jan Brans schrijft het zo: ‘Isabella, die het steeds als een tragisch noodlot heeft beschouwd zo ver van haar hulpeloze dochter verwijderd te zijn, grijpt nu met beide handen de gelegenheid om deze en haar gemaal naar Spanje te nodigen. Als troonopvolgers moeten zij verschijnen voor de Cortes van Castilië en van Aragón, om door deze te worden erkend.’ Ik vat het kort samen: Johanna en Filips worden naar Spanje geroepen.

De politieke kuiperijen schieten op gang. Er kondigt zich gekonkelfoes van het hoogste niveau aan. Een zekere Belleville, gezant van de Franse koning Lodewijk, komt met een verzoek tot bij aartshertog Filips. Hij heeft vernomen dat Filips van plan is om naar Spanje te vertrekken. Het zou Lodewijk van Frankrijk veel plezier doen moest Filips de reis via Frankrijk kunnen maken. De graaf van Vlaanderen, de Nederlanden en Artesië is bijzonder welkom in Frankrijk.

Met het overlijden van haar broer Johan van Castilië, is Filips echtgenote Johanna nu de wettelijke opvolger voor de troon in Spanje en dat maakt van de Vlaming Filips de Schone zo maar één van de machtigste figuren van zijn tijd. Wees er maar zeker van dat ze dat in Frankrijk erg goed beseffen. Johanna is de enige erfgename van ‘haar vaders en moeders rijken en goederen’. De Franse koning weet als geen ander dat Filips de belangrijkste machtsexponent in het Westen is geworden. Een persoonlijke relatie tussen hen beiden biedt voor de Fransman alleen maar voordelen. De vrijage waarvan sprake mag je dus best in deze context bekijken.

Er komen gesprekken over het eigendomsrecht van de regio Milaan en de Gulden Vliesridders die na de dood van Karel de Stoute overgelopen waren naar de Fransman zien zich verplicht om terug te keren naar Vlaanderen. De oorlog in Groeningen blijft het enige probleem tussen de Duitsers en de Fransen, maar een tijdelijk bestand tot november 1504 moet het conflict in de koelkast stoppen.

Op 21 juli 1501 krijgen Eleonora en Karel er een zusje bij. Elisabeth wordt geboren in Brussel als de vrucht van Gods zegen. Geloof het of niet, ik vraag me af of Kareltje al kan lopen, maar hij krijgt al een huwelijksaanzoek. Hoog bezoek uit Frankrijk die me nogal wat kopbrekens bezorgt en me verplicht om even terug te keren naar het jaar 1490 zodat ik klaarheid kan brengen in deze troebele familietoestanden.

De kroonprinses van Bretagne, Anna, wordt (in 1490 dus) op 13-jarige leeftijd uitgehuwelijkt aan kersverse weduwnaar Maximiliaan, na de dood van zijn Maria. Alleen maar om de Franse koning te kloten natuurlijk en van het consumeren van een huwelijk is er geen sprake. Uiteraard is Anna nog niet eens begonnen aan haar puberteitsjaren en Maximiliaan is er zelfs niet eens bij als hij trouwt.

Zijn vertegenwoordiger Wolfgang van Polham is de vervanger van dienst en daarna mag Maximiliaan zich hertog van Bretagne noemen, terwijl Anna zich op haar beurt nu de koningin van het Roomse rijk en hertogin van Oostenrijk mag noemen. Het huwelijk wordt al het daaropvolgend jaar ontbonden en uiteindelijk zal de nieuwe Franse koning Lodewijk XII het gegeerde Bretagne binnenhalen door zelf te trouwen met die Anna. Dit huwelijk gaat door op 8 januari 1499. Anna is dan 22 jaar en Lodewijk 11 jaar ouder.

Het huwelijk wordt nu wel fysiek benut. Dat kan ik vaststellen bij de geboorte van een dochtertje op 15 oktober 1499. Het moet bijna van de eerste keer prijs geweest zijn. Het meisje heet Claudia en het hoog bezoek bij Filips de Schone en Johanna van Aragon tijdens de zomer van 1501 is niet min of meer dan een formeel voorstel tot huwelijk van de peuters Karel en Claudia. De bedoeling is duidelijk: met deze verloving slagen de Fransen er in om de banden aan te halen met het Spaans rijk.

Na deze uitleg kan ik weer verder met de verwerking van mijn oude kronieken. De verloving vindt plaats op 10 augustus 1501. De hele constructie is in mekaar gestoken door Filips en Lodewijk. Zijn Spaanse erfenis maakt van hem een zelfbewuste man die zich durft afzetten tegen de wil van zijn vader Maximiliaan, die de deal met lange tanden accepteert. Wat kan hij anders? Ook het hertogdom van Milaan wordt er bij betrokken. De oudstegeborene die later ter wereld zal komen als vrucht van dit huwelijk zal automatisch Milaan verwerven. Margaretha, de zus van Filips de Schone, hertrouwt met Filibert, de hertog van Savoye. Het aanzoek wordt vergezeld door 150 edele ridders. Het huwelijk is een historie op zich. Ik amuseer me kostelijk met het verslag. Maximiliaan staat er op dat zijn dochter met een groot gevolg naar Genève reist om er kennis te maken met Filibert en om er met hem te trouwen.

Het moet en het zal een trouwfeest met keizerlijke pracht zijn. Het gezelschap maakt een tussenstop in Bourgondië. De rest laat ik vertellen door mijn kroniekschrijver. ‘Binnen Bourgogne wierd zij beslapen van den bastaard van Savoye in de plaatse van zijn broeder, de welke zij begiftigd hebbende, vriendelijk bedankt. En voortreizende wierd het houwelijk voltrokken binnen d’Abdije omtrent twee mijlen van Genève, genoemd Roma Moustier, niet zonder uitnemende pracht en onzeggelijke vreugde door geheel Savoyen.’

–

Dit is een fragment uit de kroniek ‘Johanna & Filips in de Storm’.