Al dat menselijk vernuft

Alvast nog een huiveringwekkend fragment uit ‘De Grote Kroniek van Ieper’, een chronologische tocht door de oorlog 1914-1918.

28 april 1915. Zo had dan weer langs het Ijzergebied – zoals het te verwachten was – opnieuw een hevige strijd gewoed. In het vermoeden dat dit zou gebeuren, had ik op 20 april het Frans-Britse front achterlaten en me naar Vlaanderen begeven. Hier hadden de Duitsers belangrijke strijdkrachten van verschillende regimenten samengetrokken om ze tegenover de actie van de geallieerden in te zetten.

Wanneer men niet op de hoogte was van het terrein, had men de neiging om de voordelen die de geallieerden er bereikt hadden, te onderschatten. De terreinwinst was weliswaar gering geweest en de geallieerden hadden enkel hun frontlijn kunnen consolideren. Maar op zich was dit een belangrijk voordeel. Was het immers niet de tactiek om de Duitsers af te matten zonder daarbij zelf terrein te verliezen?

En dat was tot nu toe wonderlijk geslaagd, zonder zelf terrein te verliezen. De Duitsers verspilden munitie bij het schieten op plaatsen als Ramskapelle en Pervijze, die nu al niet veel meer dan puinhopen waren. De inundaties bij deze plaatsen waren er het breedst en de kans om daar precies door te breken het kleinst. Dat kon natuurlijk gebeurd zijn om de aandacht van nieuwe acties af te leiden. Een poging begin april aan de Drie Grachten, dat als het ware door waterwegen doorsneden was, had de vijand niets opgeleverd. De Belgen die daar de weg goed kenden, hadden naar hun zeggen de Duitsers als het ware opgesloten tussen deze diverse waterwegen.

Het terrein lag aan de rechteroever van het kanaal Ieper-Diksmuide en was tot nu toe omwille van de drassigheid nog maar zelden het toneel van strijd geweest. Een deel ervan was overstroomd en slechts links en rechts waar het terrein enigszins opliep, was er gelegenheid om zich staande te houden en de geallieerden hadden de vijand feitelijk naar die plaats gelokt. Maar nu waren de gevechten meer algemeen geworden en woedden die nu ook al in de omgeving van Bikschote en Steenstrate tot een Het Sas en Boezinge waar hevig gestreden werd. Hier hadden de Duitsers gebruikgemaakt van bedwelmende gassen die door de noordenwind gedragen veel hinder aan de geallieerden berokkend hadden.

Maar dat had hen niet belet dat – door een aanpassing van de frontbezetting tussen de Fransen en de Britten – het succes van de Duitsers deels teniet gedaan was. En er was zwaar gevochten. Het handgemeen dat in de laatste maanden zich alleen maar beperkte tot het veroveren van loopgraven, was nu meer algemeen geweest.

Op sommige plaatsen kronkelden zich de rijen van de tegenstanders helemaal dooreen. Met grote heftigheid en hardnekkigheid werd aan beide zijden gestreden. Dit geweld hield nagenoeg een volledige week aan. Het leek er soms op dat de hele omgeving in vuur en vlam stond. Een chaos van geluiden doorschemerde de lucht, vermengd met de kreten van de talrijke mannen die ondertussen sneuvelden.

Transfatty acids in butter, margarines fried food, https://unica-web.com/dezvareh.pdf cialis 20 mg bakery eatables lead to high cholesterol. And VigRX Plus is one of the beauties of porn is that it easily replaces the natural drive such that it has to be used by the women. unica-web.com cheap cialis This happens free viagra consultation due to the presence of an enzyme substrate in production of NO thereby producing a significant decrease in snoring. Companies like unica-web.com commander cialis and Bayer will tend to use mature models because that’s the age group of 35-50.

De ambulanciers waagden letterlijk hun leven om hier en daar – op de plaatsen waar een moment van stilstand was ingetreden – de gewonden weg te halen. Een slachtwoede had zich meester gemaakt van hele regimenten. Langs de frontlijn van zeventien kilometer tussen Diksmuide en Ieper bracht een regen van projectielen van alle kalibers en soorten dood en verderf. Naar schatting stonden op dit betrekkelijk klein front driehonderdduizend mannen tegenover elkaar. Men hoefde niet eens ter plekke te zijn om te bevroeden hoe ontzettend de dood hier in de dichte gelederen gewoed had. Het was een voorwaarts dringen alsof men niet wist dat men de dood tegemoet stapte maar het leven zelf. Altijd maar floten de kogels overal in het rond en huilden de projectielen over de stellingen, ook achter de eerste vuurlijn. Het leek alsof er nooit een eind zou aan komen. Aan slapen en eten leken lichamen en geesten niet langer behoefte te hebben.

Alles was tot de uiterste zenuw opgespannen. Net als door touwtjes aangestuurd trokken de jongens naar het toneel van de strijd. Gevaar, daar dacht men niet meer aan, bevangen door de waanzin waren ze, de jongens. Ze wilden een grote zeis hebben om al wat in hun weg stond weg te maaien. En dan kwam eindelijk te stilte. De afmattende stilte. Want dan pas voelde men de reactie in geest en lichaam, de straf voor het zien van al die mensenslachting. Dan pas voelde men de walging van de zoete bloedgeur die opsteeg van het veld.

Dan pas kwam het besef van de machteloosheid tegen dit alles en wanneer na drie dagen en nachten waken, een loodzware slaap hen neerdrukte en liet vergeten, aanzag men dit als de grootste genade. Men betreurde het dat die slaap niet bleef voortduren, want hoe meer men ontwaakte, hoe meer de ontzetting nu in de geesten woekerde. Een aangrijpende ontzetting die zich meester maakte van het menselijk brein. En dan ging men langs het slagveld. Zo maakte ook ik de lugubere tocht. Tien kilometer lang ging ik te voet langs de weg die getekend was door de grote zeis. Langs de wegen, op de velden, in de sloten, overal lagen de lijken en het gebroken oorlogstuig.

Dieren en mensen waren gelijk getroffen in de dood. Dezelfde projectielen hadden meermaals artillerist en paard met het kanon getroffen. Paarden met geheel opengescheurde lijven lagen als in een laatste stuiptrekking verstijfd met hun benen in de lucht, alsof ze nog om erbarmen geroepen hadden. Alsof ze wilden zeggen dat zij geen schuld hadden aan dat menselijk vernuft om elkaar te willen doden. Jonge mannen lagen op het slagveld met gebroken ogen en verbrijzelde ledematen.

De uniformen besmeurd met modder, bloed en vuil, lagen daar weerzinwekkend in het felle zonlicht te blakeren. En heel in de hoogte, in het schraal geboomte, tjilpte een vogel zijn bruidslied en bouwde er nestjes om de jongen te kunnen ontvangen als straks de eieren zouden uitgebroed zijn. En ginds in verre landen zouden vrouwen, kinderen en geliefden tevergeefs wachten op hen die niet meer zouden terugkeren. Om welk resultaat?

De geallieerden zagen hun offensief gedeeltelijk beantwoord door de tegenpartij. Aan het Ijzerfront hadden ze langs het kanaal van Ieper hun stellingen behouden en zelfs hun geschut in gunstiger stelling kunnen zetten. Ze zouden zelfs bij Sint-Juliaan meer vooruitgekomen zijn. Maar algemeen gezien bleef de situatie onveranderd. De Duitsers hadden nogmaals ondervonden dat ze de doorgang naar Calais niet konden forceren. De inundatie bij het kanaal bleef beschermend, aan dat kanaal beheerst voor en door de geallieerden waren de Duitsers afgelopen week zonder enige terreinwinst met grote verliezen afgeslagen. De doden- en gewondenlijsten zouden aan beide zijden met enkele tientallen meters verlengd worden en de voorjaarsoorlog had zich bloedig ingezet.

–

Uit ‘De Grote Kroniek van Ieper’ – werk in opbouw – eerste delen verschijnen in 2022 –